ભારતનું ભૂત જોલકીયા તીખાશની દૃષ્ટિએ દુનિયાનું ત્રીજા ક્રમે આવતું મરચું છે
એક સમયે ભારત મરી મસાલાના ઉત્પાદન, ઉપયોગ અને નિકાસ બાબતે વિશ્વમાં નંબર વન ગણાતું હતું, પરંતુ આજે ભારતમાં મસાલા બાબતે લાલ મરચું સર્વાધિક લોકપ્રિય છે. ભારતના લોકો લાલ મરચાની તીખાશના દિવાના છે. દેશના દરેક પ્રદેશમાં આખા વર્ષનું મરચું ભરવાની ખાસ સીઝન હોય છે અને તેના અલાયદા બજાર હોય છે. આપણે ત્યાં કંપનીના તૈયાર લાલ મરચાંમાં કૃત્રિમ રંગ અને સુગંધની મોટા પાયે ભેળસેળ પણ થતી હોય છે, અન્યથા યોગ્ય પ્રમાણમાં લાલ મરચા હૃદયના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ સારા ગણાય છે. એલોપેથી માં હાર્ટને લગતી ઘણી દવાઓ લાલ મરચા ના દ્રાવણમાંથી બનાવવામાં આવે છે. જોકે ભારત ઉપરાંત મેક્સિકો અને બીજા કેટલાક દેશોમાં પણ લાલ મરચું ખાસ્સુ લોકપ્રિય છે. ભારતમાં રંગ અને સ્વાદની દૃષ્ટિએ કાશ્મીરી મરચું સહુથી વધુ ચલણમાં છે જ્યારે તિખાશની દૃષ્ટિએ આંધ્રપ્રદેશના ગુંટુર મરચા સહુથી વધુ વપરાય છે. અલબત્ત ભારતમાં ગુંટુર મરચાથી પણ વધુ તીખી એવી મરચાની કેટલીક જાતો છે ખરી પણ દેશમાં તેનું ચલન એટલું બધું નથી. આવા મરચાંમાં ઈશાની પ્રદેશના ભૂત્ઝોલાં અગ્રેસર છે. જોકે સવાલ એ થાય છે કે મરચાની તીખાશ મપાતી કેવી રીતે હશે! મરચાની તીખાશ માપવાની એક પદ્ધતિ છે જેને સ્કોવિલ સ્કેલ મેથડ કહેવામાં આવે છે. તેમાં તિખાશને આ રીતે માપવામાં આવે છે.
મરચાંને પાણીમાં લસોટીને એક પેસ્ટ બનાવવામાં આવે છે.
આ પેસ્ટને પાણીમાં પાતળી કરવામાં આવે છે.
આ પાતળા દ્રાવણને એક પેનલને આપવામાં આવે છે.
પેનલના સભ્યો દ્રાવણ ચાખે છે અને તેમને લાગતી તીખાશના આધારે એક અંક આપે છે.
આ અંકને સ્કોવિલ હીટ યુનિટ્સ (SHU) કહેવામાં આવે છે.
- Advertisement -
આ પદ્ધતિ દ્વારા, મરચાંની તીખાશ માપવામાં આવે છે અને તેને જઇંઞમાં દર્શાવવામાં આવે છે.
મરચાંની તીખાશ માપવા માટે સ્કોવિલ સ્કેલ નામની આ પદ્ધતિ અમેરિકન રસાયણશાસ્ત્રી વિલબર સ્કોવિલ દ્વારા 1912માં વિકસાવવામાં આવી હતી. આ પદ્ધતિ ખૂબ જ સરળ અને સચોટ છે.
મરચાની તીખાશ માપવા માટે સ્કોવિલ સ્કેલ સિવાય બીજી પદ્ધતિઓ પણ ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે. આ પદ્ધતિઓમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
હાઇ પરફોર્મન્સ લિક્વિડ ક્રોમાટોગ્રાફી (HPLC): આ પદ્ધતિ મરચાંમાં રહેલા કેપ્સાઇસિન નામના રાસાયણિક પદાર્થનું પ્રમાણ માપવા માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે.
ગેસ ક્રોમાટોગ્રાફી (GC): આ પદ્ધતિ પણ મરચાંમાં રહેલા કેપ્સાઇસિનનું પ્રમાણ માપવા માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે.
માસ સ્પેક્ટ્રોમેટ્રી(MS): આ પદ્ધતિ પણ મરચાંમાં રહેલા કેપ્સાઇસિનનું પ્રમાણ માપવા માટે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે.
આ પદ્ધતિઓ સ્કોવિલ સ્કેલની તુલનામાં વધુ ચોક્કસ અને વિશ્વસનીય છે.
મરચાંની તીખાશ માપવા માટે સ્કોવિલ સ્કેલ નામની આ પદ્ધતિ અમેરિકન રસાયણશાસ્ત્રી વિલબર સ્કોવિલ દ્વારા 1912માં વિકસાવવામાં આવી હતી.
આ પદ્ધતિ ખૂબ જ સરળ અને સચોટ છે.
વિશ્ર્વના દસ સૌથી તીખા મરચાની
વાત કરીએ તો તેનો ક્રમ આ રીતે આવે છે
1 કેરોલિના રીપર: આ મરચું દુનિયાનું સૌથી તીખું મરચું છે.
2 ટ્રિનિડાડ મોરુગા સ્કોર્પિયન: આ મરચું દુનિયાનું બીજું સૌથી તીખું મરચું છે.
3 ભૂત જોલકીયા: આ મરચું ભારતના નાગાલેન્ડ રાજ્યમાંથી આવે છે.
4 ઓરેગોન રીપર: આ મરચું યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના ઓરેગોન રાજ્યમાંથી આવે છે.
5 ગોસ્ટ પેપર: આ મરચું ભારતના ઇન્ડિયન ઓસેનિયા વિસ્તારમાંથી આવે છે.
6 ફેટાલી: આ મરચું કેરેબિયનમાંથી આવે છે.
7 ડેવિલ્સ બ્રેથ: આ મરચું વેસ્ટ ઈન્ડિઝમાંથી આવે છે.
8 રેડ સેવિના: આ મરચું મેક્સિકોમાંથી આવે છે.
9 ગ્રીન સેવિના: આ મરચું મેક્સિકોમાંથી આવે છે.
10 હેબેને
આ મરચું યુકેટન, મેક્સિકોમાંથી આવે છે
- Advertisement -
ચાલો, હું તમને દસ પ્રકારના મરચાં વિશે વિગતે જણાવું છું:
કેરોલિના રીપર: આ મરચું દુનિયાનું સૌથી તીખું મરચું છે. તેની તીખાશ સ્કોવિલ સ્કેલ પર 1,569,300 શીટલ એકમો (SHU) છે.
ટ્રિનિડાડ મોરુગા સ્કોર્પિયન: આ મરચું દુનિયાનું બીજું સૌથી તીખું મરચું છે. તેની તીખાશ 1,469,000 SHU છે.
ભૂત જોલકીયા: આ મરચું ભારતના નાગાલેન્ડ રાજ્યમાંથી આવે છે. તેની તીખાશ 855,000-1,041,427 SHU છે.
ઓરેગોન રીપર: આ મરચું યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના ઓરેગોન રાજ્યમાંથી આવે છે. તેની તીખાશ 500,000-750,000 SHU છે.
ગોસ્ટ પેપર: આ મરચું ભારતના ઇન્ડિયન ઓસેનિયા વિસ્તારમાંથી આવે છે. તેની તીખાશ 855,000-1,041,427 SHUછે.
ફેટાલી: આ મરચું કેરેબિયનમાંથી આવે છે. તેની તીખાશ 1,041,427 SHU છે.
ડેવિલ્સ બ્રેથ: આ મરચું વેસ્ટ ઈન્ડિઝમાંથી આવે છે.
રેડ સેવિના: આ મરચું મેક્સિકોમાંથી આવે છે. તેની તીખાશ 350,000-580,000 SHU છે.
ગ્રીન સેવિના: આ મરચું મેક્સિકોમાંથી આવે છે. તેની તીખાશ 100,000-200,000 SHU છે.
હેબેનેરો: આ મરચું યુકેટન, મેક્સિકોમાંથી આવે છે. તેની તીખાશ 100,000-350,000 SHU છે.
આ મરચાં ખૂબ જ તીખાં હોય છે, તેથી તેનો ઉપયોગ સાવચેતીથી કરવો જોઈએ.