પુરીના જગન્નાથ મંદિરનું 1100 વર્ષ જૂનું રસોડું
આજે પુરીમાં ભગવાન જગન્નાથની રથયાત્રા કાઢવમાં આવી રહી છે. એટલે મંદિરના રસોડામાં લાખો લોકોનો પ્રસાદ બનશે. કેમ કે આ રસોડું દુનિયાનું સૌથી મોટું રસોડું છે. જ્યાં દરરોજ લગભગ 1 લાખ લોકોનું ભોજન બને છે. અહીં ભગવાનને દરરોજ 6 વખત ભોગ ધરાવવામાં આવે છે. જેમાં 56 પ્રકારના પકવાન સામેલ હોય છે. ભોગ પછી આ મહાપ્રસાદ મંદિર પાસે જ રહેલ આનંદ બજારમાં વેચાય છે.
- Advertisement -
જગન્નાથ મંદિરનું રસોડું 11મી સદીમાં રાજા ઇન્દ્રવર્માના સમયે શરૂ થઈ હતી. ત્યારે જૂનું રસોડું મંદિરની પાછળ દક્ષિણ દિશામાં હતું. જગ્યા નાની હોવાના કારણે, હાલનું રસોડું 1682થી 1713 ઈના સમયગાળા દરમિયાન તે સમયના રાજા દિવ્ય સિંહદેવે બનાવડાવ્યું હતું. ત્યારથી જ આ રસોડામાં ભોજન બનાવવામાં આવે છે.
અહીં અનેક પરિવાર પેઢીઓથી માત્ર ભોજન બનાવવાનું જ કામ કરી રહ્યા છે. ત્યાં જ, થોડા લોકો મહાપ્રસાદ બનાવવા માટે માટીના વાસણ બનાવે છે. કેમ કે આ રસોડામાં બનાવવામાં આવતા શુદ્ધ અને સાત્વિક ભોજન માટે દરરોજ નવા વાસણનો ઉપયોગ કરવાની પરંપરા છે.
વિશ્વની સૌથી મોટી રસોઈ છે જગન્નાથ પુરીમા
- Advertisement -
1.જગન્નાથ મંદિરનું એક મોટું આકર્ષણ હોય છે અહીંની રસોઈ આ રસોઈ વિશ્વની સૌથી મોટી રસોઇના રૂપમાં માનવામાં આવે છે. આ મંદિરનું દક્ષિણ-પૂર્વ દિશામાં સ્થિત છે. આ રસોઈમાં ભગવાન જગન્નાથ માટે પણ ભાગ તૈયાર કરવામાં આવે છે.
2- આ વિશાળ સોઈમાં ભગવાનને ચઢાવવામાં આવતા મહપ્રસાદને તૈયાર કરવામાં લગભગ 500 રસોઈયાઓ અને તેમના 200 સહયોગીઓ કામ કરે છે. એવી માન્યતા છે કે આ રસોઈમાં જે પણ ભોગ બનાવવામાં આવે છે તેનું નિર્માણ માતા લક્ષ્મીની દેખરેખમાં જ થાય છે.
3- અહીં બનાવવામાં આવતા દરેક પકવાન હિન્દુ ધર્મ પુસ્તકોના દિશા-નિર્દેશો પ્રમાણે જ બનાવવામાં આવે છે. ભોગ પૂર્ણતઃ શાકાહારી હોય છે. ભોગમાં કોઇપણ પ્રકારે ડુંગળી કે લસણની પણ ઉપયોગ કરવામાં નથી આવતો ભોગન મોટાભાગે માટીના વાસણીમાં જ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.
4– રસોઈની પાસે જ બે કૂવા છે જેને ગંગા અને યમુના કહેવામાં આવે છે. માત્ર તેમાંથી કાઢવામાં આવેલ પાણીથી જ ભોગ તૈયાર કરવામાં આવે છે. આ રસોઈમાં 56 પ્રકારના ભોગ તૈયાર કરવામાં આવે છે. રસોઈ બનાવવા માટે ભોજનની માત્રા આખા વર્ષ માટે રહે છે. પ્રસાદની થોડી પણ માત્રા ક્યારેય નકામી જતી નથી, પછી તે હજારો લોકોથી 20 લાખ લોકોને ખવડાવી શકાય છે.
5– મંદિરમાં ભોગ લગાવવા માટે? માટીના વાસણ એક બીજા ઉપર રાખવામાં આવે છે અને લાકડા ઉપર પકાવવામાં આવે છે. આ પ્રક્રિયામાંસૌથી ઉપર રાખેલ વાસણની ભોગસામગ્રી સૌથી પહેલા બનાવવામાં આવે છે પછી ક્રમશઃ નીચેની તરફ એક પછી એક ભાગને તૈયાર કરવામાં આવે છે.
