બલુચિસ્તાનએ પાકિસ્તાનથી સ્વતંત્રતાની માંગ કર્યા પછી, બે પ્રાચીન ભારતીય વારસો ધરાવતા મંદિરે હિન્દુ શ્રધ્ધાળુઓ વચ્ચે ધ્યાન ખેંચ્યુ
સૌથી પવિત્ર હિન્દુ મંદિરો, હિંગળાજ માતા મંદિર અને કટાસ રાજ મંદિર, બલુચિસ્તાનના ખડકાળ લેન્ડસ્કેપ્સમાં ઊંડાણમાં સ્થિત છે, આ પ્રદેશ હવે પાકિસ્તાનથી સ્વતંત્રતા મેળવવા માટેના દબાણનો સામનો કરી રહ્યો છે. જેમ જેમ બલુચિસ્તાન આઝાદી મેળવવા માટે તેમના સશસ્ત્ર સંઘર્ષને વધુ તીવ્ર બનાવે છે અને બલુચિસ્તાનને સ્વતંત્ર રાષ્ટ્ર જાહેર કરે છે, તેમ તેમ આ પ્રદેશના બે પ્રાચીન મંદિરો ભારત સાથેના તેમના સાંસ્કૃતિક અને ઐતિહાસિક સંબંધો માટે લોહાણા અને સિંધી સમાજ વચ્ચે વધુ આકર્ષિત બની રહ્યા છે.
- Advertisement -
હિંગળાજ મંદિર 51 શક્તિપીઠોમાંનું એક
બલુચિસ્તાનના લાસબેલા જિલ્લામાં સ્થિત હિંગળાજ માતા મંદિર, હિન્દુ ધર્મના 51 શક્તિપીઠોમાંનું એક છે, જેને હિંગળાજ શક્તિપીઠ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. હિન્દુ પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, તે સ્થળ પર માતા સતીનું માથું પડ્યું હતું. તેથી તે મંદિર ખૂબ જ મહત્વ ધરાવે છે.
હિંગોલ નદીના કિનારે સ્થિત અને ટેકરીઓથી ઘેરાયેલું આ મંદિર, સિંધી અને બલુચ હિન્દુ સમુદાયો દ્વારા પૂજનીય છે. અહી હિંગળાજ દેવીની પૂજા થાય છે. જેને હિન્દુ લોકો ‘નાની મા’ તરીકે માને છે. કેટલાક મુસ્લિમો પણ દેવીને ‘નાની પીર’ તરીકે ઓળખાવે છે અને શ્રધ્ધા ધરાવે છે. હાલ ત્યાં ભારત-પાક તણાવને કારણે મુલાકાત લેવી કઠિન બાબત છે. હિંગળાજ યાત્રા, એક પડકારજનક છતાં આધ્યાત્મિક રીતે મહત્વપૂર્ણ યાત્રા છે જે ઘણા ભક્તોને આકર્ષે છે.
- Advertisement -
કટાસ રાજ શિવ મંદિર હિન્દુ શિક્ષણ અને ફિલસૂફીનું કેન્દ્ર સ્થાન
તેવી જ રીતે, પાકિસ્તાનના પંજાબ પ્રાંતના ચકવાલમાં આવેલું કટાસ રાજ શિવ મંદિર, ભારત-પાકિસ્તાન તણાવને કારણે હિન્દુઓ માટે લગભગ દુર્ગમ ઐતિહાસિક સ્થળ છે. ભગવાન શિવને સમર્પિત પ્રાચીન હિન્દુ મંદિરમાં કટાસ કુંડ તરીકે ઓળખાતું એક પવિત્ર તળાવ છે, જે સતીના શોક દરમિયાન ભગવાન શિવના આંસુઓમાંથી બનેલું હોવાનું માનવામાં આવે છે.
ઐતિહાસિક રીતે, કટાસરાજ મંદિર હિન્દુ શિક્ષણ અને ફિલસૂફીનું એક અગ્રણી કેન્દ્ર રહ્યું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે પાંડવોએ તેની મુલાકાત લીધી હતી. ઉપરાંત આ સ્થળ આદિ શંકરાચાર્યના તત્વજ્ઞાનના ઉપદેશો સાથે પણ સંકળાયેલ રહ્યું છે. તેની સ્થાપત્ય હિન્દુ-બૌદ્ધ શૈલીના મિશ્રણને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ભાગલા પછી મંદિર પૂજામાં ઘટાડો થયો હોવા છતાં, તે પાકિસ્તાનમાં હિન્દુઓ માટે એક મહત્વપૂર્ણ તીર્થસ્થાન રહ્યું છે.
આસામ મુખ્યમંત્રી હિમંતા બિસ્વા શર્માએ પણ હિન્દુઓ માટે આધ્યાત્મિક મહત્વ ધરાવતાં આ મંદિરો પર નિવેદન આપ્યું
આસામના મુખ્યમંત્રી હિમંતા બિસ્વા શર્માએ ગુરુવારે જણાવ્યું હતું કે બલુચિસ્તાન મુખ્યત્વે 51 આદરણીય શક્તિપીઠોમાંથી એક, હિંગળાજ માતા મંદિરના પવિત્ર ઘર તરીકે હિન્દુઓ માટે અત્યંત ઐતિહાસિક અને આધ્યાત્મિક મહત્વ ધરાવે છે.
“હિંગોલ રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનના કઠોર ભૂપ્રદેશમાં વસેલું, મંદિર તે સ્થળને ચિહ્નિત કરે છે જ્યાં દેવી સતીનું માથું પડ્યું હતું, જે તેને શક્તિના સૌથી પવિત્ર સ્થળોમાંનું એક બનાવે છે,” મુખ્યમંત્રીએ X પર પોસ્ટ કર્યું.
“સદીઓથી, હિન્દુ યાત્રાળુઓ, ખાસ કરીને સિંધી, લોહાણા, ભાવસાર અને ચરણ સમુદાયોના ભક્તજનો, આ મંદિરમાં આશીર્વાદ મેળવવા માટે રણમાં કઠિન યાત્રાઓ કરે છે,” તેમણે કહ્યું. “તેના ધાર્મિક મહત્વ ઉપરાંત, બલુચિસ્તાનના ભાગલા પહેલા, આ પ્રદેશમાં હિન્દુઓની પ્રાચીન સાંસ્કૃતિક હાજરીની એક કરુણ યાદ અપાવે છે, બલુચિસ્તાન લોકો દ્વારા પણ આ મંદિરનું ખૂબ સન્માન કરવામાં આવે છે, જેઓ તેને પ્રેમથી ‘નાની મંદિર’ તરીકે ઓળખે છે, જે આંતર-સાંપ્રદાયિક આદર અને સહિયારી વારસાના દુર્લભ વારસાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.” સરમાએ ઉમેર્યું.
