અમેરિકન ડ્રીમ: ડૉ. સુધીર શાહ, એડ્વોકેટ
આજથી 533 વર્ષ પહેલાં એટલે કે ઈ.સ. 1492માં સ્પેનનો ક્રિસ્ટોફર કોલંબસ ભારત આવવાનો ટૂંકો રસ્તો ખોજવા ત્રણ વહાણોનો કાફલો લઈને નીકળ્યો હતો, એ સમયે ભારતના મરીમસાલા તેમ જ રેશમી કાપડની યુરોપ અને ઈંગ્લેન્ડમાં ખૂબ જ માંગ હતી. અનાયાસે એણે અમેરિકાની ધરતી ઉપર પગ મૂક્યો. યુરોપ અને ઈંગ્લેન્ડના લોકોને જેવી જાણ થઈ કે કોલંબસે એક નવો દેશ ખોજ્યો છે. આથી એ ‘છત અને તક’ના દેશમાં જવા યુરોપ અને ઈંગ્લેન્ડના લોકો, જે એ સમયે રાજા અને ધર્મગુરુઓના દમનથી ત્રાસેલા હતા, અતિવૃષ્ટ, અનાવૃષ્ટિ, બટાટાનો દુકાળ, પ્લેગનો રોગચાળો આ સર્વેને લીધે થાકેલા હતા, એમણે આ નવા ખોજાયેલા દેશ પ્રત્યે દોટ મૂકી. વિશ્ર્વના બીજા દેશના લોકોએ પણ અમેરિકામાં સ્થળાંતર કરવા માંડ્યું. અમેરિકા ઈમિગ્રન્ટોનો દેશ બની ગયો. જેમ જેમ વિશ્ર્વના વધુ ને વધુ લોકો અમેરિકા પ્રત્યે આકર્ષાયા તેમ તેમ યુરોપ અને ઈંગ્લેન્ડમાંથી સૌપ્રથમ જઈને વસેલા લોકોએ એમને ‘ખાળવા અને ચાળવા’ માટે ઈમિગ્રેશનને લગતા જાતજાતના કાયદાઓ ઘડ્યા, અંતે વર્ષ 1952માં ‘ધ ઈમિગ્રેશન એન્ડ નેશનાલિટી એક્ટ’ ઘડવામાં આવ્યો, જે આજે પણ એમાં કરવામાં આવેલા સુધારા-વધારા સાથે અમલમાં છે. અમેરિકાએ દિવસે દિવસે પ્રગતિ કરવા માંડી. વિશ્ર્વના બધા જ દેશોના લોકો એ ઈમિગ્રન્ટોના દેશ પ્રત્યે વધુ ને વધુ આકર્ષણ ધરાવવા લાગ્યા.
- Advertisement -
આમાં ભારતીયો અપવાદરૂપ હતા, એ સમય ભારતનો સુવર્ણ કાળ હતો, પણ પછી મોગલોએ ભારત ઉપર ચઢાઈ કરી અને ભારતને લૂંટ્યું. ત્યાર બાદ પોર્ટૂગીઝો, ફ્રેન્ચો અને છેવટે અંગ્રેજો ભારતમાં આવ્યા અને ભારતને લૂંટ્યું. અંગ્રેજોએ તો ભારત ઉપર બસ્સો વર્ષ સુધી રાજ કર્યું. અંગ્રેજોની ગુલામીમાંથી છુટકારો મેળવ્યા બાદ થોડાં વર્ષો ભારતીયો ઈંગ્લેન્ડ અને એની હુકૂમતના દેશોમાં નોકરી, બિઝનેસ યા અભ્યાસ કરવા જવા લાગ્યા. લગભગ પંચોતેર વર્ષથી ભારતીયો પણ અમેરિકા પ્રત્યે આકર્ષાયા અને અમેરિકન સ્વપ્નું સેવવા લાગ્યા. અમેરિકામાં પ્રવેશવું હોય, ટૂંક સમય માટે તો એમના ‘ધ ઈમિગ્રેશન એન્ડ નેશનાલિટી એક્ટ, 1952’ હેઠળ ઘડવામાં આવેલા જુદા જુદા પ્રકારના ‘નોન-ઈમિગ્રન્ટ વિઝા’ મેળવવાની જરૂરિયાત રહે છે. મોટા ભાગના નોન-ઈમિગ્રન્ટ વિઝા દરેક વ્યક્તિએ એના દેશમાં આવેલ અમેરિકન એમ્બેસી યા કોન્સ્યુલેટમાં અરજી કરીને મેળવવાના રહે છે. અમુક પ્રકારના નોન-ઈમિગ્રન્ટ વિઝા માટે અમેરિકામાં પિટિશન દાખલ કરવાનું રહે છે. અમુક પ્રકારના નોન-ઈમિગ્રન્ટ વિઝા વાર્ષિક ક્વોટાની સંખ્યામર્યાદાથી સીમિત હોય છે. જેને અમેરિકામાં કાયમ રહેવું હોય એમણે ઈમિગ્રન્ટ વિઝા મેળવવા પડે છે. ઈમિગ્રન્ટ વિઝા ‘ઈમિજિયેટ રિલેટિવ કેટેગરી’ હેઠળ તેમ જ ચાર જુદી જુદી ‘ફેમિલી સ્પોર્ન્સ્ડ પ્રેફરન્સ કેટેગરી’ અને ‘એમ્પ્લોયમેન્ટ બેઝ્ડ પ્રેફરન્સ કેટેગરી’ હેઠળ પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. અમેરિકા દર વર્ષે 55,000 ઈમિગ્રન્ટ વિઝા લોટરી દ્વારા આપે છે. યોગ્ય વ્યક્તિઓને ‘રેફ્યુજી સ્ટેટસ’ બક્ષે છે અને ‘અસાયલમ’ પણ આપે છે. અમેરિકાની મિલિટરીમાં જોડાતાં પણ ઈમિગ્રન્ટ વિઝા પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. વર્ષ 1990માં અમેરિકાએ ઈન્વેસ્ટમેન્ટ દ્વારા ઈમિગ્રન્ટ વિઝા આપવાનું શરૂ કર્યું છે. લગભગ બધા પ્રકારના ઈમિગ્રન્ટ વિઝા વાર્ષિક ક્વોટાની સંખ્યાથી મર્યાદિત છે. ઈમિગ્રન્ટ વિઝા મેળવવા માટે એક વર્ષથી માંડીને પંદર-વીસ અને અમુક કિસ્સાઓમાં તો પચાસથી વધુ વર્ષોની વાટ જોવાની રહે છે. વાટ જોવાની ધીરજ ન હોવાના કારણે યા તો તુરંત જ અમેરિકામાં પ્રવેશવાની જરૂરિયાતના કારણે કે પછી ઈમિગ્રન્ટ વિઝા મેળવવાની લાયકાત ન હોવાના કારણે અનેકો અમેરિકામાં ગેરકાયદેસર પ્રવેશે છે.
એક ગણતરી મુજબ આજે અમેરિકામાં વસતિ દર છ વ્યક્તિમાંની એક વ્યક્તિ ત્યાં ગેરકાયદેસર રહેતી હોય છે. દસ લાખ જેટલા ભારતીયો આજે અમેરિકામાં ગેરકાયદેસર રહે છે. ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને ઈલ્લિગલ ઈમિગ્રન્ટો ગમતા નથી. એમણે જે દિવસથી પ્રેસિડન્ટ પદ ધારણ કર્યું છે ત્યારથી ઈલ્લિગલ ઈમિગ્રન્ટોને અમેરિકા બહાર કાઢવાનું એક યા બીજી રીતે શરૂ કરી દીધું છે. અમેરિકામાં જન્મ લેતાંની સાથે જ બાળકને અમેરિકાની સિટિઝનશિપ પ્રાપ્ત થાય છે એ ‘બર્થ સિટિઝનશિપ’ બંધ કરી દીધી છે. ચાર દેશોના લોકોને જે ‘ટેમ્પરરી પ્રોટેક્ટેડ સ્ટેટસ’ આપવામાં આવ્યું હતું એ બંધ કર્યું છે. મેક્સિકોની સરહદ ઉપર દીવાલ ચણાવવાનું શરૂ કરી દીધું છે. અસાયલમ માગનારાઓની ઊંડી તપાસ કરવાનું અને ત્યાં સુધી અમેરિકાની બહાર રહેવાનું ઠરાવ્યું છે. સેંકડો પરદેશી વિદ્યાર્થીઓેના વિઝા કારણ આપ્યા સિવાય રદ કર્યા છે. અનેકોએ આ કૃત્યને કોર્ટમાં પડકાર્યા છે. કોર્ટે મનાઈહુકમ આપ્યા છે, પણ જો તમારે અમેરિકામાં જવું હોય તો હવેથી એ ખૂબ મુશ્કેલ બનાવી દેવામાં આવ્યું છે. આ સર્વે કારણોસર વિઝાની અરજી કરતાં પહેલાં અને વિઝા મેળવ્યા બાદ અમેરિકામાં પ્રવેશતાં અને ત્યાં રહેતાં પુષ્કળ કાળજી રાખવાની જરૂર છે. કાયદાકીય માહિતી મેળવો પછી જ અમેરિકા જાવ.
