By using this site, you agree to the Privacy Policy and Terms of Use.
Accept
ખાસ ખબર રાજકોટખાસ ખબર રાજકોટ
Notification Show More
Aa
  • Home
  • આંતરરાષ્ટ્રીય
    આંતરરાષ્ટ્રીયShow More
    હમાસ ગાઝા પર કબજો છોડશે, બંધકોને મુક્ત કરશે
    15 hours ago
    તાલિબાન સરકારના વિદેશ મંત્રી આમિર ખાન મુત્તાકી આવશે ભારતની મુલાકાતે
    17 hours ago
    POKમાં સૌથી વધુ વસ્તી હિન્દૂ કે મુસ્લિમની છે ? ચાલો જાણીયે
    17 hours ago
    રશિયન સેના દ્વારા અનેક યુક્રેનિયન સૈન્ય ઠેકાણા અને ગેસ પ્લાન્ટન પર હુમલો
    18 hours ago
    જાપાન/ સાને તાકાઇચી એલડીપીના નવા નેતા તરીકે ચૂંટાયા, ઇતિહાસમાં પ્રથમ વખત મહિલા પીએમ બનશે
    18 hours ago
  • રાષ્ટ્રીય
    રાષ્ટ્રીયShow More
    PM મોદી 8 ઓક્ટોબરે નવી મુંબઈ ઈન્ટરનેશનલ એરપોર્ટનું ઉદ્ઘાટન કરશે
    15 hours ago
    પ્રિલિમ્સ પુરી થતા જ આવી જશે આન્સર કી, UPSCનો નિર્ણય
    15 hours ago
    ભારતીય ન્યાયતંત્ર કાયદાના શાસન માટે છે, બુલડોઝર ન્યાય માટે નહીં; પોતાના ચુકાદાને ટાંકે છે: મોરેશિયસમાં CJI BR ગવઈ
    17 hours ago
    નવ બાળકોના મૃત્યુ બાદ મધ્યપ્રદેશ સરકારે કોલ્ડ્રીફ સિરપના વેચાણ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો
    17 hours ago
    ફ્લિપકાર્ડ, ઝોમેટો જેવી ઇ-કોમર્સ કંપની એક્સ્ટ્રા ડિલિવરી ચાર્જ લે છે તો તેમની સામે કાર્યવાહી થશે
    17 hours ago
  • સ્પોર્ટ્સ
    સ્પોર્ટ્સShow More
    અમદાવાદ ટેસ્ટમાં ટીમ ઈન્ડિયાનો એક ઈનિંગ અને 140 રને ભવ્ય વિજય, જાડેજાનો તરખાટ
    15 hours ago
    Hats Off Surya!! આખી ટૂર્નામેન્ટની મેચ ફી ભારતીય સેનાને અર્પણ
    6 days ago
    ભારતની જીત બાદ PCBના વડા મોહસીન નકવીએ ટ્રોફી-મેડલ ચોર્યાં!
    6 days ago
    ભારતીય ટીમે ઉજવણી તો કરી પણ હવે ટ્રોફી મળશે?
    6 days ago
    પાકિસ્તાની કેપ્ટ પોતાની મેચની ફી ઓપરેશન સિંદૂરમાં ઠાર થયેલા આતંકીઓના પરિવારને દાન કરશે
    6 days ago
  • ગુજરાત
    • અમદાવાદ
    • રાજકોટ
    • વડોદરા
    • સુરત
    • જૂનાગઢ
    • મોરબી
    • પોરબંદર
    • સુરેન્દ્રનગર
    • સૌરાષ્ટ્ર કચ્છ
  • મનોરંજન
    • હોલીવુડ
    • બોલીવુડ
    • ઢોલીવુડ
    મનોરંજનShow More
    બોલિવૂડના મોટા સ્ટાર્સની કમાણી હવે માત્ર ફિલ્મો પર નિર્ભર નથી
    3 days ago
    શિલ્પા અને રાજને થાઈલેન્ડ ત્રણ દિવસના વેકેશન પર જવાની અરજી બોમ્બે હાઈકોર્ટે ફગાવી
    3 days ago
    શ્રદ્ધા કપૂરે એનિમેટેડ ફિલ્મ ‘છોટી સ્ત્રી’ની જાહેરાત કરી
    6 days ago
    દિલજીત -પરિણિતીની અમર સિંહ ચમકીલા માટે ઇન્ટરનેશનલ એમી એવોર્ડ માટે નોમિનેટ
    1 week ago
    સરદારજી 3 વિવાદ બાદ દિલજીત દોસાંઝે ભારત-પાકિસ્તાનની મેચો પર કટાક્ષ કર્યો
    1 week ago
  • ધર્મ
    ધર્મShow More
    Dussehra 2025 : દશેરા પર પૂજા કરવાનો શુભ સમય અને કાલે રાવણનું દહન ક્યારે કરવામાં આવશે? ચાલો જાણીયે
    4 days ago
    આજે જાણો નવરાત્રી દરમિયાન તુલસીની પૂજા સાથે સંકળાયેલી કેટલીક ખાસ રીતો અને તેના ફાયદાઓ વિશે
    1 week ago
    આશાપુરા મંદિર શક્તિ અને ભક્તિના અનોખા સંગમનું પ્રતીક
    2 weeks ago
    શક્તિ અને આરાધનાના પર્વનો પ્રારંભ
    2 weeks ago
    આજે અનંત ચતુર્દશી: દુર્લભ સંયોગ હોવાથી આ નિયમોનું પાલન અવશ્ય કરો
    4 weeks ago
  • બિઝનેસ
  • ટોક ઓફ ધી ટાઉન
    ટોક ઓફ ધી ટાઉનShow More
    સ્વિગી-ઝોમેટો ગ્રાહકોને આપે છે આકરા ડામ
    1 week ago
    રેસકોર્સના ગાર્ડનમાં ગંદકી અને ઉંદરોનો અસહ્ય ત્રાસ
    1 week ago
    આસિસ્ટન્ટ પ્રોફેસર ભાવિક કંટેસરિયા, ભાવેશ રાબા અને પલક સખીયાને ભરતીના ડાયરેક્ટ ઓર્ડરની લ્હાણી
    2 weeks ago
    શિક્ષણ સમિતિનાં ચેરમેનની ગાડી ‘લોગ બૂક’ કોણ મેઈન્ટેઈન કરે છે?
    3 weeks ago
    VC ઉત્પલ જોશીના રાજમાં સંઘી-સવર્ણોને ઘી-કેળા!
    3 weeks ago
  • Author
    • Kinnar Acharya
    • Bhavy Raval
    • Dr. Sharad Thakar
    • Jagdish Mehta
    • MEDHA PANDYA BHATT
    • Meera Bhatt
    • Naresh Shah
    • Parakh Bhatt
    • Rajesh Bhatt
    • Shailesh Sagpariya
    • Tushar Dave
    • Manish Aacharya
  • અજબ ગજબ
    • SCIENCE-TECHNOLOGY
    • Life Style
    • ASTROLOGY
  • EPaper
Reading: કેપરિસ સ્પીનોસા એટલે કે મહાગુણી કેરડા
Share
Aa
ખાસ ખબર રાજકોટખાસ ખબર રાજકોટ
  • Home
  • આંતરરાષ્ટ્રીય
  • રાષ્ટ્રીય
  • સ્પોર્ટ્સ
  • ગુજરાત
  • મનોરંજન
  • ધર્મ
  • બિઝનેસ
  • ટોક ઓફ ધી ટાઉન
  • Author
  • અજબ ગજબ
  • EPaper
Search
  • Home
  • આંતરરાષ્ટ્રીય
  • રાષ્ટ્રીય
  • સ્પોર્ટ્સ
  • ગુજરાત
    • અમદાવાદ
    • રાજકોટ
    • વડોદરા
    • સુરત
    • જૂનાગઢ
    • મોરબી
    • પોરબંદર
    • સુરેન્દ્રનગર
    • સૌરાષ્ટ્ર કચ્છ
  • મનોરંજન
    • હોલીવુડ
    • બોલીવુડ
    • ઢોલીવુડ
  • ધર્મ
  • બિઝનેસ
  • ટોક ઓફ ધી ટાઉન
  • Author
    • Kinnar Acharya
    • Bhavy Raval
    • Dr. Sharad Thakar
    • Jagdish Mehta
    • MEDHA PANDYA BHATT
    • Meera Bhatt
    • Naresh Shah
    • Parakh Bhatt
    • Rajesh Bhatt
    • Shailesh Sagpariya
    • Tushar Dave
    • Manish Aacharya
  • અજબ ગજબ
    • SCIENCE-TECHNOLOGY
    • Life Style
    • ASTROLOGY
  • EPaper
Have an existing account? Sign In
Follow US
ખાસ ખબર રાજકોટ > Blog > Author > મનીષ આચાર્ય > કેપરિસ સ્પીનોસા એટલે કે મહાગુણી કેરડા
Authorમનીષ આચાર્ય

કેપરિસ સ્પીનોસા એટલે કે મહાગુણી કેરડા

Khaskhabar Editor
Last updated: 2023/11/25 at 4:58 PM
Khaskhabar Editor 2 years ago
Share
18 Min Read
SHARE

ઓલ્યે કેરડે તે, ઝાઝા કેરડા..

અમને ઉંચડી ગામની સિમડીયું દેખાડો મારા સ્વામી રે લાલ છેડો લટકાં કરે..!!

- Advertisement -

કેરડાના નામ અને તેના સીધા સિમ્પલ અથાણાંથી ભાગ્યે જ કોઈ અજાણ હશે. તેનો એક અતિ વિશિષ્ટ એવો અલગ જ પ્રકારનો સ્વાદ હોય છે. તેનો છોડ નાનો અને કાંટાળો હોય છે. કેરડા સંપૂર્ણ રીતે એક ઔષધીય વનસ્પતિ છે અને તે અનેક પ્રકારના ફાઈટોકેમિકલ્સથી ભરપુર છે. ફાઈટોકેમિકલ્સ એટલે વનસ્પતિમાં રહેલા એવા રસાયણો જે તેને પ્રાકૃતિક વિષમતાઓ અને સૂક્ષ્મ જીવાણુઓ સામે લડવાની તાકાત આપતા હોય છે.એટલે તમે કેરડાનો એક ગુણ એ તો સમજી જ શકશો કે તે સુક્ષ્મ જીવો સામે લડવાની તાકાત ધરાવે છે. સંસ્કૃતમાં તેને કરીર કે ગૂઢપત્ર, હિન્દીમાં કરિલ કે લેટી અને અંગ્રેજીમાં તેને કેપર પ્લાન્ટ કહેવામાં આવે છે. તેનું વૈજ્ઞાનિક નામ કેપેરીસ ડેસીડુઆસ (કેપેરીસ એફિલા) છે, તે કેપેરાસી પરિવારની વનસ્પતિ છે. ભારતીય ઔષધ શાસ્ત્રો તેના મૂળ, ફૂલો, કાચા ફળને ઉપયોગી માને છે જ્યારે ઇજિપ્તના દેશી ચિકિત્સકો તેની છાલનો પણ સારવારમાં ઉપયોગ કરે છે.તેના બીજ જમીનમાં ઊંડે રાખીને કે કલમ રોપીને તે વાવી શકાય છે. તે બહુ-શાખાવાળી કંદવાળી વનસ્પતિ છે. તેની શાખાઓ લીલી હોવાથી તે પ્રકાશસંશ્લેષણનું કામ કરે છે. ફૂલો કેસર, ગુલાબી રંગના ઝુમખામાં આવે છે. ફળ ગોળાકાર અથવા લંબચોરસ હોય છે, જ્યારે કાચા હોય ત્યારે લીલા અને પાકે ત્યારે લાલ થાય છે. કેરડાના ફૂલમાં કેમ્ફેરીન, કેપ્રિક એસિડ અને ગ્લુકોસાઇડ હોય છે. છાલમાં સિનાગિન જેવો કડવો પદાર્થ હોય છે. તેના લાકડામાંથી કુદરતી તાજગી પ્રાપ્ત થાય છે. તે સ્વાદમાં કડવા અને તીખા હોય છે, તે ઉષ્ણ, કફનાશક, વાયુનાશક, માસિક લાવનાર, અગ્નિદીપક કામોત્તેજક, કૃમિ મટાડનાર, હૃદયને બળ આપનાર છે, વગેરે ગુણો હોય છે. કેરડાના ફળ સ્વાદમાં તૂરા મધુર, તીખા, ઉષ્ણ, વૃધિકારક, જીભમાં થોડા ચચરે એવા, કફનાશક તથા મોં સાફ કરનાર છે. કેરડાના મૂળ શ્વાસ, પીએચ, સંધિવા, કૃમિ, અનારતવ, કમ્મરના દુખાવામાં ઉપયોગી છે.

પેલેસ્ટાઇનમાંથી કેરડાના 9000 વર્ષ જૂના અવશેષ મળી આવ્યા હતા

- Advertisement -

જૈવિક અને વાતાવરણની વિષમતાઓથી પોતાનું રક્ષણ કરવાની કેરડામાં અનન્ય પ્રાકૃતિક ક્ષમતા છે

કેરાડાના કાચા ફળમાંથી અથાણું બનાવવામાં આવે છે, જે નિશ્ચેતનતા, ઉદાસીનતા, મંદાગ્નિ, અપચો, હેડકી, અસ્વસ્થતા, શ્વાસની દુર્ગંધ, હરસ, શૂલ, કામોત્તેજક છે, અપચા વગેરેમાં ફાયદાકારક છે. તેમાંથી અથાણું અને શાક પણ બનાવવામાં આવે છે. કેરાડા આંખના દુખાવામાં ફાયદાકારક છે. કેરડાના તાજા મૂળને ચાવવાથી દંત ચિકિત્સામાં ફાયદો થાય છે. મૂળના ઉકાળામાં સાકર અને ઘી ઉમેરીને પીવાથી હરસમાં ફાયદો થાય છે. કેરડાના લાકડાને ઉધઈ કોતરી શકતી નથી. રબારી અને માલધારીઓ તેના લાકડામાંથી વલોણાં બનાવે છે. તેના લાકડાનો ઉપયોગ બળતણ માટે પણ થાય છે અને લાકડું સળગતા છેડામાંથી લાખ જેવો રસ નીકળે છે તેને ધાધર પર લગાવવામાં આવે છે. કેરડા પેટના તમામ રોગોમાં ફાયદાકારક છે. કેરડા સાંધાનો દુખાવો માટેનો ઉપચાર છે. ગુજરાતમાં આપણે અહીં કેરડાનું અથાણું ખુબજ લોકપ્રિય છે, સ્વાસ્થ્ય માટે તે ખુબ જ ફાયદાકારક છે. પેટ સંબંધિત, સાંધાનો દુખાવો, દાંતના દુખાવા, સંધિવા, અસ્થમા, ઉધરસ, સોજો, વારંવાર તાવ, મેલેરિયા, ડાયાબિટીઝ, અપચો, એસિડિટી, ઝાડા અને કબજિયાતમાં કેરડા ખૂબ ફાયદાકારક છે. આયુર્વેદિક અભિપ્રાય મુજબ કેરડા પ્રકૃતિમાં ગરમ, તીક્ષ્ણ, બળતરા, ઝેર વિરોધી, રેચક અને કૃમિ વિરોધી છે. તે ખાંસી અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફમાં ફાયદાકારક છે. ગેસ અને કબજિયાત માં તેનો ઉપયોગ ફાયદાકારક છે. તે ફ્રેશર છે, મોઢા માંથી દુર્ગંધ દૂર કરે છે અને પિત્ત અને પેશાબને લગતી સમસ્યાઓનો નાશ કરે છે. આ કેરડા, હિચકી, કફ અને શ્વાસ લેવામાં તકલીફમાં ફાયદાકારક છે. તે કફાનો દોષ દૂર કરે છે. શરીરના ભાગોનો સોજો દૂર કરે છે. તેના ફૂલ કફ અને પેટના વિકાર દૂર કરે છે. તે કફ (લકવો) અને બરોળ રોગમાં ફાયદાકારક છે. તે ઝાડા બંધ કરે છે અને કબજિયાતનું કારણ દૂર કરે છે. સાંધાનો દુખાવો અને ક્ષય રોગમાં પણ તે ફાયદાકારક છે. કેરડા હૃદયને મજબૂત બનાવે છે. સ્મૃતિ અને બુદ્ધિ વધારે છે. ઇન્દ્રિયોને મજબૂત કરે છે. કેરડાના અથાણાં ને નિયમિત રીતે ખોરાક સાથે લેવાથી સાંધાનો દુખાવો સમાપ્ત થાય છે. આનાથી કમરનો દુખાવો પણ નાશ પામે છે. તેના નરમ ફૂલોને મોઢામાં રાખીને ચાવવાથી દાંતનો દુખાવો સમાપ્ત થાય છે. જ્યારે જળોદર રોગ શરીરને પકડ લે છે અને પુન સારું થવાની આશા સમાપ્ત થઈ જાય છે, તો પછી કેરડા વૃક્ષ ના મૂળ નો પાઉડર કરી 1 ગ્રામ થી 10 ગ્રામ સુધી રોજ સૂકવીને ખવડાવવું જોઈએ અને શેકેલા અને ચીકાશ વળી વસ્તુઓથી દૂર રહેવું જોઈએ. આ દવાના મોટા ફાયદા છે. આયુર્વેદના ડોકટરોએ આ રેસીપીની ખૂબ પ્રશંસા કરી છે. કેરડાના છોડના મૂળની છાલને સરકોમાં પીસીને દાંત, ખીલ (પિમ્પલ્સ) અને ગુમડા પર લગાવવાથી ફાયદો થાય છે. કેટલીક તકલીફોમાં તેના મૂળ આ છોડના અન્ય ભાગો કરતાં વધુ અસરકારક છે, કારણકે તેમાં ઝેર વિરોધી શક્તિ પણ છે. તેથી તેનો ઉપયોગ ઝેરી પ્રાણીઓના ઝેરને દૂર કરવા માટે થાય છે. જો કે કેરડાના ઔષધીય ગુણોને સમજવા બાબતે વિશ્વની અનેક પ્રજાએ ડહાપણ બતાવ્યું છે. તેના ઉપયોગનો ઇતિહાસ આપણને ઈસુ પહેલા ની કઈ કેટલીયે સદીઓના કાળખંડ સુધી ખેંચી જાય છે.તેનું મૂળ વતન એટલાન્ટિક મહાસાગરના કાંઠે આવેલા પ્રદેશો આઇવરી કોસ્ટ, મોરક્કો અને ઈરાનને માનવામાં આવે છે. વળી પેલેસ્ટાઈનના એક પ્રદેશમાંથી તેના 11000 વર્ષ પ્રાચીન બીજના અશ્મિભૂત અવશેષો મળી આવ્યા છે.ભૂમધ્ય અને પશ્ચિમ એશિયાના પુરાતત્વીય સ્થળોએ જૈવિક ઉત્ખનન દરમિયાન અનેક સ્થળોએથીથી કેરડાના બીજ અને બીજા અંશ પ્રાપ્ત થયા છે અને હજુ તે મળતા રહે છે. મોટાભાગે પશ્ચિમ ભૂમધ્ય સમુદ્રની આસપાસના વિસ્તારો અને પૂર્વીય ભૂમધ્ય સમુદ્રના કેટલાક સ્થળો સુધી તેનો ફેલાવો જોવા મળ્યો છે. અનેક પ્રાચીન પ્રજા, જેમાં રબ્બીનિકની આગળની પેઢીઓ મેસોપોટેમીયન અને ગ્રીકોનો સમાવેશ થાય છે. રોમન ગ્રંથોમાં કેપેરિસ એટલે કે કેરડા અંગે ઘણા લાખાણ છે. પુરાતત્વીય સંદર્ભોમાંથી પરાગ આકૃતિઓ તેમજ છોડના મેક્રોરેમેન્સમાં પ્રતિબિંબિત થાય છે. તે ખાસ કરીને વિટામિન સી, સુપાચ્ય પ્રોટીન ધરાવે છે. શર્કરા ઘટાડવા અને ખનિજો જેવા મૂલ્યવાન પોષક તત્વોના સંભવિત સ્ત્રોત તરીકે આ છોડ માનવજાત માટે ખોરાક હેતુથી મૂલ્યવાન છે. આ છોડના ફળ,

પેરાલિસિસમાં પરમ ઉપકારક છે કેરડા!

કેરડાને તમે સામાન્ય અથાણું સમજતા હો તો એ તમારી ભૂલ છે, અનેક ગંભીર રોગની સારવાર ઉપરાંત વિશ્વની પોષણ સમસ્યા હલ કરવામાં તે મહત્વનો ભાગ ભજવી શકે છે

ઉચ્ચ-મૂલ્યના ઘટકોનો સમૃદ્ધ સ્ત્રોત હોવાને કારણે, સામાન્ય રીતે અથાણું અને સલાડ, ચટણીઓ અને જામમાં ઉમેરવામાં આવે છે. ડાયાબિટીસ, હેપેટાઇટિસ, સ્થૂળતા અને કિડનીની સમસ્યાઓ જેવી સંખ્યાબંધ આરોગ્ય વિકૃતિઓને રોકવા અને/અથવા સારવાર માટે પ્લાન્ટનો પરંપરાગત રીતે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ખોરાક અને ફીડ માટેના ઘટક તરીકે ઉપયોગ ઉપરાંત, બાયોએક્ટિવ ફાયટોકેમિકલ્સ જેવા કે ટેર્પેનોઇડ્સ, આલ્કલોઇડ્સ, ગ્લુકોસિનોલેટ્સ, ટોકોફેરોલ્સ, પોલીપ્રેનોલ્સ, આઇસોથિયોસાયનેટ્સ, કેરોટીનોઇડ્સ અને ફિનોલિક્સ, સી. સ્પિનોસાના સ્વાસ્થ્યની સ્થિતિ નિર્માણ કરે છે. તેના ફાર્માકોલોજિકલ ઉપયોગની વ્યાપક શ્રેણી જેમ કે એન્ટીઑકિસડન્ટ, કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર, એન્ટિમાઇક્રોબાયલ, એન્ટિ-ઇન્ફ્લેમેટરી, હેપેટોપ્રોટેક્ટીવ, એન્ટિપ્રાયરેટિક, મૂત્રવર્ધક પદાર્થ અને હાઈપોગ્લાયકેમિક ઈ ના વિવિધ ભાગોમાં જવાબદાર છે. સ્પિનોસા આ વ્યાપક સમીક્ષા કાર્યાત્મક ખોરાક અને ન્યુટ્રાસ્યુટિકલ/ફાર્માસ્યુટિકલ ઉદ્યોગ માટે ઘટકો તરીકે તેના સંભવિત ઉપયોગોની શોધ કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે આ બહુહેતુક ખાદ્ય વનસ્પતિના ફાર્માકોલોજિકલ અને ફાયટો-ઔષધીય લક્ષણો સાથે ઉચ્ચ-મૂલ્યના પોષક તત્વો અને બાયોએક્ટિવ્સની વિગતવાર પ્રોફાઇલનું વર્ણન કરે છે. ભારતમાં અને વિશ્વના અન્ય દેશોના મોટા ભાગના લોકો કેપર એટલે કે કેરડાને ખારા, સહેજ તીક્ષ્ણ અને તીખા, વટાણાના કદની, ભૂમધ્ય વાનગીઓમાં મસાલા અથવા સુશોભન માટે વાપરવાની સામગ્રી તરીકે ઓળખે છે. સિસિલિયન અને દક્ષિણ ઇટાલિયન રસોઈમાં ચિકન પિકાટા અથવા સ્પાઘેટ્ટી પુટ્ટાનેસ્કા – અથવા લોક્સ સાથે તે પીરસવામાં આવે છે.

ટસ્કનીના ગામ મોન્ટિચિલોની દિવાલો પર પણ તે ઉગતા જોવા મળ્યા છે. માનવી સદીઓથી છોડ વેલા વૃક્ષ રૂપ વનસ્પતિઓનો આહાર અને ઔષધ તરીકે ઉપયોગ કરતો આવ્યો હોવા છતાં હજુ આજે પણ બહુ ઓછી ટકાવારીમાં વનસ્પતિના આદર્શ સ્વાસ્થ્યપૂર્ણ ઉપયોગ બાબતે સાચી, નિર્વિવાદ નિષ્કર્ષ જેવી માહિતી ધરાવે છે. ચાહે આપણા દેશના આયુર્વેદ ઔષધો બનાવતી કંપનીઓ હોય કે આધુનિક વિજ્ઞાનની એલોપેથિક દવાઓ બનાવતી કંપનીઓ હોય, આ તમામ લોકોએ સામાન્ય પ્રજા અને એકેડેમીશનને અણીશુદ્ધ સત્યથી વંચિત કરી દીધા છે ઔષધીય અને પોષક તત્વોના સમૃદ્ધ સ્ત્રોત તરીકે ઉચ્ચ મૂલ્ય ધરાવતી વનસ્પતિઓની સ્પષ્ટ ઓળખ અને તેનો ગહન અભ્યાસ માનવ જાતના ઇતિહાસના આ તબક્કે હવે અત્યંત જરૂરી બની ગયો છે. ઠઇંઘ સહિતની વિશ્વભરની ટોચની આરોગ્ય સંસ્થાઓ હવે આ મુદ્દે જાગૃત થઈ રહી છે. કેરડા જૈવિક રીતે સક્રિય ફાયટોકેમિકલ્સની ઉચ્ચ માત્રા ધરાવે છે અને તે સાથે જ તે કેન્સર, દાહ, રક્તવાહિની અને ન્યુરોડિજનરેટિવ સમસ્યાઓમાં પણ અસરકારક પરિણામ આપે છે.

યુરોપની માનસારી વાનગીમાં કેરડાનો ભરપૂર ઉપયોગ થાય છે

કેરડા ભારત અને પાકિસ્તાનના સૂકા પ્રદેશો, રણ અને ખડકાળ વિસ્તારોમાં વ્યાપક છે.

આમ આવી મૂલ્યવાન જંગલી વનસ્પતિઓએ તેમના કાર્યાત્મક ખોરાક અને સંભવિત સ્વાસ્થ્ય લાભોને કારણે ખૂબ ધ્યાન ખેંચ્યું છે. એક અંદાજ મુજબ 95000 જંગલી છોડમાંથી કેવળ 7500નો ઉપયોગ ફાયટો-દવાઓમાં અને 3900નો ઉપયોગ પોષણની જરૂરિયાતો પૂરી કરવા માટે થાય છે. કેપેરિસ જીનસના મોટાભાગના છોડ જંગલી પ્રજાતિઓના છે અને વિશ્વના ઉષ્ણકટિબંધીય અને ઉપ-ઉષ્ણકટિબંધીય પ્રદેશોની શુષ્ક અને અર્ધ-શુષ્ક જમીનમાં ફેલાયેલા છે. આવશ્યક ખનિજો, વિટામિન્સ અને ફિનોલિક્સ અને ફ્લેવોનોઇડ્સની ઉચ્ચ સામગ્રીની હાજરી તથા તેના ઉચ્ચ પોષક મૂલ્ય અને મજબૂત એન્ટીઑકિસડન્ટ ગુણધર્મોને કારણે કેપેરિસ જાતિના કેટલાક સભ્યો પોતાના આહાર અને ઔષધીય ઉપયોગો માટે જાણીતા છે. વિવિધ કેપર પ્રજાતિઓના સંભવિત લોક ઔષધીય અને ફાર્માસ્યુટિકલ ઉપયોગોના સંશોધકો દ્વારા તાજેતરમાં સમીક્ષા કરવામાં આવી છે તેમાં રસપ્રદ વાત એ છે કે કેપર પ્રજાતિઓના વિવિધ ભાગોને એન્ટિહાઇપરટેન્સિવ, ફક્ષશિં શક્ષરહફળળફજ્ઞિિું, અસ્થમા વિરોધી, એન્ટિ-હાયપરલિપિડેમિક અને એન્ટિમાઇક્રોબાયલ એજન્ટો તરીકે અસરકારક હોવાનું પ્રસ્તાવિત કરવામાં આવ્યું છે. કેપેરીસ પ્રજાતિઓમાં કેપેરીસ સ્પિનોસા એલ. એટલે કે કેરડા તેના પ્રભાવશાળી પોષક અને ઔષધીય ગુણોને કારણે વિશેષ મહત્વપૂર્ણ બની રહે છે. આ છોડ પોતાના ખાદ્ય ફૂલની કળીઓ અને ફળ (કેપર બેરી) માટે જાણીતો છે. આ બન્નેનો અથાણાં તરીકે બહોળો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. આ પ્રજાતિના ફળનો ઉપયોગ પિઝા બર્ગરને ગાર્નિશ કરવા અને સલાડ, ચટણીઓ તેમજ જામમાં પણ થાય છે.

વૈશ્વિક સ્તરના સંશોધકો દ્વારા કેરડાના વિવિધ ભાગોમાં સંખ્યાબંધ લોક ઔષધીય અને ઉપચારાત્મક ગુણધર્મો પણ દર્શાવવામાં આવ્યા છે જેમાં, ડાયાબિટીસ, હાઈ બ્લડ પ્રેશર અને લીવર, બરોળ અને કિડનીના વિકારોની સારવારનો સમાવેશ થાય છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે કેરડાની વિવિધ પ્રજાતિના છોડની છાલ અને ફળોના પ્રવાહી અર્ક મૂત્રવર્ધક, પોટીસ, કફનાશક અને એસ્ટ્રિજન્ટ તરીકે કામ કરે છે તેમજ તે કોષીય સ્તરના દાહ વિરોધી અને વળી ફૂગ પ્રતિ રોધક કામગીરી કરે છે. કેરડાની ઔષધીય અને પોષક ક્ષમતાનો પરચો આલ્કલોઇડ્સ, ગ્લુકોસાઇડ્સ, શર્કરા ઘટાડવા, આવશ્યક ફેટી એસિડ્સ, કાર્બનિક એસિડ્સ વિગેરેમાં જોવા મળે છે. કેરડાના ઔષધીય ઉપયોગો, બાયોએક્ટિવ ઘટકો, પોષક અને ફાર્માકોલોજીકલ લક્ષણો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી વ્યાપક સમીક્ષા ઉપલબ્ધ છે. આવા આ કેરડાભારત અને પાકિસ્તાનના સૂકા પ્રદેશો, રણ અને ખડકાળ વિસ્તારોમાં વ્યાપક છે. તે સામાન્ય રીતે ખુલ્લા ખડકો, તિરાડો, તિરાડો અને રેતીના ટેકરાઓ પર ઉગે છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે કેરડા વિપરીત વાતાવરણમાં, પોષક તત્ત્વોની ઉણપવાળી જમીન અને ખારા વિસ્તારોમાં સારી રીતે વિકાસ કરી શકે છે. છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓ દરમિયાન, કેટલાક યુરોપિયન દેશોમાં કેરડાને વિશિષ્ટ સંસ્કૃતિ તરીકે રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. કેપર પ્લાન્ટનું ઊંચું વ્યાપારી મૂલ્ય 1980 ના દાયકાના અંત સુધીમાં આ લાક્ષણિક પ્રજાતિના વાવેતર હેઠળના વિસ્તાર અને ઉત્પાદન ઉપજ બંનેમાં નોંધપાત્ર વધારો તરફ દોરી ગયું. કેપર્સ હવે ગ્રીસ, તુર્કી, ઇટાલી, ફ્રાન્સ, સ્પેન અને મોરોક્કો સહિત વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં વાણિજ્યિક રીતે મૂલ્યવાન છોડ છે. આ દેશો મોટા નિકાસકારો છે જ્યારે યુકે અને યુએસએ મોટા આયાતકારો છે.

ખાદ્ય કેપર એ ન ખુલેલી ફૂલની કળી છે, જે હજુ ઘેરા લીલા અને મકાઈના દાણાના કદના હોય ત્યારે ચૂંટવામાં આવે છે. જ્યારે ચૂંટવા માટે તૈયાર હોય, ત્યારે અપરિપક્વ ફૂલની કળીઓ ઘેરા, ઓલિવ લીલા અને મકાઈના તાજા દાણાના કદ જેટલી હોય છે. કારણ કે તેઓ નાના અને નાજુક હોય છે, જેમ કે તેઓ યોગ્ય કદ સુધી પહોંચે છે તેમ દરરોજ સવારે હાથ વડે વ્યક્તિગત રીતે કાપણી કરવી પડે છે; આ શ્રમ તેમને ખૂબ ખર્ચાળ બનાવે છે. કળીઓને તડકામાં સૂકવવામાં આવે છે, પછી તેને મીઠુંમાં નાંખવામાં આવે છે અથવા પેક કરવામાં આવે છે અથવા મીઠું અને વિનેગરના દ્રાવણમાં અથાણું બનાવવામાં આવે છે. દરેક કળીમાંથી સરસવનું તેલ (ગ્લુકોકાપેરિન) છૂટું પડતું હોવાથી તીવ્ર સ્વાદ વિકસિત થાય છે. આ એન્ઝાઈમેટિક પ્રતિક્રિયા રુટિનની રચના તરફ દોરી જાય છે, જે ઘણીવાર વ્યક્તિગત કેપર કળીઓની સપાટી પર સ્ફટિકીકૃત સફેદ ફોલ્લીઓ તરીકે જોવા મળે છે. કેપર્સ તેમના કદ દ્વારા વર્ગીકૃત અને વેચવામાં આવે

કેરડાના લાકડાને ખરાબમાં ખરાબ ઉધઈ કોતરી શકતી નથી!

છે, જેમાં સૌથી નાના કદ સૌથી વધુ ઇચ્છનીય છે. સુકા કેપરના પાનનો ઉપયોગ ઉચ્ચ ગુણવત્તાની ચીઝના ઉત્પાદનમાં રેનેટના વિકલ્પ તરીકે થાય છે. ટસ્કનીમાં પથ્થરની દિવાલમાં જંગલી કેરડા: આ છોડ સામાન્ય રીતે આ પદ્ધતિથી બીજે ક્યાંય ઉગાડવામાં આવતા નથી. કેરડા એક પૂર્ણ રૂપ ઔષધીય વનસ્પતિ હોવા છતાં કેટલાક લોકો તેનું શાક પણ બનાવે છે. ચીનની પ્રાચીન ઔષધીય સિસ્ટમ “ઞઈંૠઇંઞછ” માં તેનો ઉપયોગ રૂમેતિઝમ આર્થરાઇટિસ અને ગાઉટ ની સારવાર માટે કરાતો હતો અને આજે પણ થાય છે. આધુનિક ચકિત્સા વિજ્ઞાન ગમ્મે એટલા કૂદકા મારે પણ ઠઇંઘ ના કહેવા મુજબ જ આજની તારીખે બી હકીકત એ છે કે વિશ્વની 80% પ્રજા પોતાની નાની મોટી સમસ્યાઓની સારવાર પરંપરાગત દવાઓથી કરે છે. ઇજિપ્ત અને આરબ રાષ્ટ્રો પ્રાચીન સમયથી આજ સુધી લીવર અને કિડનીની બીમારીઓમાં કેરડાના મૂળનો ઉપયોગ થતો આવ્યો છે. રોમમાં પ્રાચીન સમયથી જ તેનો ઉપયોગ લકવાની સારવાર માટે થાય છે. મોરક્કોમાં પ્રાચીન સમયથી તેનો ઉપયોગ ડાયાબિટીસની લાક્ષણિક સારવારમાં થાય છે. કેટલાક ઇસ્લામિક રાષ્ટ્રોમાં તેના મૂળની ઉપરની છાલનો ઉપયોગ માનસિક વિકરોની સારવાર માટે થતો હતો અને હજુ પણ થાય છે. પ્રાચીન ઈરાનમાં તેનો ઉપયોગ ક્ષયના લક્ષણોનીની સારવાર માટે થતો હતો. તે પાચક છે.ગેસ મટાડે છે અને આંતરડામાં જામી ગયેલા જૂના મળનો નિકાલ કરે છે.

કેરડાની સાચવણી કરવાની રીત
કેરડાનું અથાણું લોકો અલગ અલગ રીતે બનાવતા હોય છે. કોઈ તેમાં કુરિયા વી.નાખે છે. કોઈ કેરીના ખાટા પાણીમાં પલાળીને તૈયાર કરે છે, કોઈ છાશ કે દહીંમાં આથે છે.કોઈ તેમાં કરમદા કેરી માર્ચ કે પોતાની પસંદ ની અન્ય વસ્તુઓ નાખે છે.બજારમાં પણ તેનું તૈયાર અથાણું મળતું જ હોય છે પરંતુ તે પ્રિઝરવેટીવ વાળું હોય છે.આ તબક્કે ફરી એક વાત યાદ આપવી દઉં કે કેરડા એક સંપૂર્ણ ઔષધીય વનસ્પતિ છે. બસ આ જ કારણસર તેમાં મીઠું અને હળદર સિવાય કોઈ પદાર્થ ન નાખીએ તો તેના શ્રેષ્ઠ લાભો આપણે પામી શકીએ.જો કે હું તો હળદર પણ નથી નાખતો.અલબત્ત હળદર એક અનન્ય વસ્તુ છે.પરંતુ મારું એવું માનવું છે કે હળદર તો આપણે બીજી અનેક વસ્તુઓ સાથે ખાઈ શકવાના જ છીએ, પરંતુ કેરડા ના અદભૂત સેંસેશન નો અનુભવ કરવો હોય તો તેમાં થોડા મીઠા સિવાય કાઈ જ નાખવું…એટલે જ હું તેને અથાણું કહેવાની બદલે સાચવણી કહેવાનું પસંદ કરીશ.

સામગ્રી: 1 કિલો કેરડા, મીઠું
1 કિલો કેરડા ને સહુ પ્રથમ સ્વચ્છ પાણીથી ખુબ સાફ કરો. હવે કેરડા ની ઉપરની દાંડીઓ બહુ લાંબી હોય તો થોડી કાપી નાખો પરંતુ તેને બિલકુલ ન કાઢો જેથી કરીને તેમાં વધુ પડતું પાણી પ્રવેશી ન જાય.આ કેરડા ને હવે કાચની એક બરણીમાં ભરી તે ડૂબાડૂબ રહે તે રીતે ઉપર સુધી પાણી ભરી દો.તેમાં આ પાણી ના પ્રમાણ માં મીઠું નાખી 24 કલાક જેમ નું તેમ રહેવા દો.બીજા દિવસે બરનીમાંથી પાણી બહાર ફેંકી દઈ કેરડા સ્વચ્છ પાણી થી ધોઈ ફરીથી તેને બરણીમાં ભરી ઉપર સુધી ડૂબાડૂબ પાણી ભરી તેમાં જરૂર મુજબ મીઠું નાખી બરાબર હલાવી ફરી તેને 24 કલાક જેમનું તેમ રહેવા દો.આ રીતે કુલ પાંચ દિવસ સુધી દર 24 કલાકે કેરડા બહાર કાઢી સ્વચ્છ પાણી થી ધોઈ ફરીથી મીઠા અને પાણી સાથે ભરી દો. છઠ્ઠા દિવસે પાણી થી ધોઈ તેને બરણી માં ભરો પણ તેમાં મીઠું ન નાખો.સાતમા દિવસે ફરી કેરડા બરણીમાં થી બહાર કાઢી ધોઈ ફરી બરણીમાં ડૂબાડૂબ પાણી થી ભરી દઈ તેમાં જરૂર મુજબ મીઠું નાખી 4 – 5 દિવસ જેમનું તેમ રહેવા દઈ પછી ખાવામાં ઉપયોગ કરો..

-: નોંધ :-
કેરડા ના અદભૂત ઔષધીય ગુણો નો મહત્તમ લાભ લેવો હોય તો તેને ભોજન સાથે લેવા ને બદલે જમતા પહેલા કે પછી દોઢ કલાકે એમ જ ચાવી જવા.તેનો સ્વાદ ખુબ સરસ હોય છે.તે ઓછી 15 મિનિટ પાણી ન પીવું. કેરડા કચ્છ અને સૌરાષ્ટ્ર ગુજરાત ઉપરાંત આપણાં દેશના મોટા ભાગના પ્રદેશોમાં બધે જ જોવા મળે છે.

You Might Also Like

ગ્રીનકાર્ડ કેમ મેળવશો?

લગ્નજીવનના ઉત્તરાર્ધમાં દંપતીને લાગે કે એકબીજાથી દુર જઈ રહ્યા છે…

ખાદીથી આબાદીનું ગાંધીછાપ સિક્રેટ

ઇંગ્લેન્ડમાં બનશે મધમાખીઓ માટે ખાસ આવાસ

ચાલો માણસ માણસ રમીએ

TAGGED: Caprisspinosa
Share this Article
Facebook Twitter Whatsapp Whatsapp Telegram Copy Link Print
Share
What do you think?
Love0
Sad0
Happy0
Angry0
Wink0
Previous Article શિવમ કોમ્પ્લેક્સના અનેક વેપારીઓના કામધંધા ઠપ્પ, માથે દેવાના ડુંગર થઈ ગયા
Next Article દુ:ખની સ્થિતિમાં જે ઉદ્વિગ્ન નથી થતા, સુખ મળવા છતાં જે નિસ્પૃહ રહે છે

Follow US

Find US on Social Medias
Facebook Like
Twitter Follow
Instagram Follow
Youtube Subscribe
Popular News
ગુજરાત

મધ્યપ્રદેશ અને રાજસ્થાન બાદ હવે ગુજરાતમાં પણ આરોગ્ય મંત્રીએ કફ સિરપના વેચાણ અંગે તાત્કાલિક તપાસનો આદેશ આપ્યો

Khaskhabar Editor Khaskhabar Editor 15 hours ago
PM મોદી 8 ઓક્ટોબરે નવી મુંબઈ ઈન્ટરનેશનલ એરપોર્ટનું ઉદ્ઘાટન કરશે
પ્રિલિમ્સ પુરી થતા જ આવી જશે આન્સર કી, UPSCનો નિર્ણય
ગ્રીનકાર્ડ કેમ મેળવશો?
અમદાવાદ ટેસ્ટમાં ટીમ ઈન્ડિયાનો એક ઈનિંગ અને 140 રને ભવ્ય વિજય, જાડેજાનો તરખાટ
હમાસ ગાઝા પર કબજો છોડશે, બંધકોને મુક્ત કરશે
Previous Next
- Advertisement -
Ad imageAd image

You Might Also Like

Author

ગ્રીનકાર્ડ કેમ મેળવશો?

Khaskhabar Editor Khaskhabar Editor 15 hours ago
Author

લગ્નજીવનના ઉત્તરાર્ધમાં દંપતીને લાગે કે એકબીજાથી દુર જઈ રહ્યા છે…

Khaskhabar Editor Khaskhabar Editor 16 hours ago
Author

ખાદીથી આબાદીનું ગાંધીછાપ સિક્રેટ

Khaskhabar Editor Khaskhabar Editor 16 hours ago
ખાસ ખબર રાજકોટખાસ ખબર રાજકોટ
Follow US

© Khaskhabar 2023, All Rights Reserved.

Design By : https://aspectdesigns.in/

  • Publications
  • Books
  • Advertising Rates
  • About Us
  • Contact Us
મોબાઈલમાં ખાસ-ખબર ઇપપેર મેળવવા માટે અમારા વૉટ્સઅપ ગ્રુપમાં જોડાઈ જાવ

અમારા ન્યૂઝલેટર પર સબ્સ્ક્રાઇબ કરો અને અમારા નવીનતમ સમાચાર, પોડકાસ્ટ વગેરેને ક્યારેય ચૂકશો નહીં.

https://chat.whatsapp.com/EXBzRIPBY9c9HdSSRlaqfS
Zero spam, Unsubscribe at any time.
adbanner
AdBlock Detected
Our site is an advertising supported site. Please whitelist to support our site.
Okay, I'll Whitelist
Welcome Back!

Sign in to your account

Lost your password?