સમુદ્ર પણ પ્રલય સમયે પોતાની મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન કરે છે અને કિનારાને ઓળંગી વિનાશ વેરે છે;

 પરંતુ સજ્જન વ્યક્તિ પ્રલય સમાન ભયંકર આપત્તિ અને કષ્ટ સમયે પણ પોતાની મર્યાદામાં જ રહે છે.

કથામૃત: એક વખત ખોદકામ કરતી વખતે એક વિશિષ્ટ પ્રકારનો પથ્થર મળ્યો. આ પથ્થર ચળકતો હતો, આથી એ રાજાને ભેટ તરીકે આપવામાં આવ્યો. આ ચળકતો પથ્થર હીરો છે કે પથ્થર છે તે નક્કી કરવાનું ખૂબ જ મુશ્કેલ હતું. રાજાએ આ માટે સમગ્ર દુનિયામાંથી આ બાબતના નિષ્ણાતોને બોલાવ્યા. એક પછી એક નિષ્ણાત વ્યક્તિએ આવીને એ પથ્થરને તપાસ્યો પણ કોઈ નક્કી ન કરી શક્યું કે આ પથ્થર છે કે હીરો છે. છેવટે એક અંધ વ્યક્તિ આવી અને એણે પેલા પથ્થરને હાથમાં ઉપાડ્યો. બધાં નિષ્ણાતો હસવા લાગ્યા કે, ‘આ આંધળો કેવી રીતે નક્કી કરી શકશે.

જેને ભગવાને બે આંખો આપી છે, એવા લોકો પણ આ પથ્થરને નથી ઓળખી શક્યા; તો આ માણસ શું ઓળખવાનો હતો ?’ પેલી અંધ વ્યક્તિએ રાજાને વિનંતી કરતા કહ્યું, રાજા સાહેબ, આ પથ્થરનું પરિક્ષણ કરવા માટે મારે એને ખુલ્લા મેદાનમાં લઈ જવો પડશે. રાજાએ આ માટે મંજૂરી આપી. અંધ માણસે પેલા વિશિષ્ટ પથ્થરને ઘોમઘખતા તાપમાં ખુલ્લો રાખીને મૂકાવ્યો. બધાં લોકો આ માણસ શું કરી રહ્યો છે તે જોઈ રહ્યા હતાં. એકાદ કલાક પછી એ અંધ માણસ ખુલ્લા રાખેલા પથ્થર પાસે ગયો. પથ્થર હાથમા લઈને ફેરવ્યો અને તુરંત જ કહ્યું, આ પથ્થર નથી પણ હીરો છે. બધાંએ એક સાથે આશ્ચર્યથી પૂછ્યું, તમે તો આંખોથી જોઈ પણ નથી શકતા. તો પછી તમે કેવી રીતે નક્કી કર્યું કે આ હીરો જ છે ! એણે સ્પષ્ટતા કરતા કહ્યું, અત્યારે ઉનાળાની ભર બપોર છે, અને સાવ ખુલ્લામાં આ પદાર્થ રાખેલો છે. આટલો બધો તાપ એના પર પડવા છતાં એ ગરમ નથી થયો. એમ જ ઠંડો છે. જે બતાવે છે કે એ પથ્થર નથી પણ હીરો છે. કારણ કે હીરો ગરમીથી ગરમ ન થાય અને ઠંડીથી ઠંડો ન થાય. બહારના વાતાવરણની કોઈ અસર તેના પર ન થાય.

બોધામૃત: જીવનમાં સમસ્યાઓ અને સંઘર્ષોનો સૂર્ય બરોબરનો તપતો હોય, છતાં તેના આકરા તાપની જેના પર અસર ન થાય; અને જે ઠંડો રહી શકે એ જ સાચો હીરો છે, જે અમૂલ્ય છે. અને જે તપી જાય એ પથ્થર છે, જેનું કોઈ મૂલ્ય નથી.