ઇલેક્ટ્રિક વાહનો હવે ચુપચાપ પસાર નહીં થાય, અવાજ જરૂરી

પરિવહન મંત્રાલયે એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમનો ફરજિયાત ઉપયોગ પ્રસ્તાવિત કરાયો

1 ઓકટોબર, 2026થી તમામ નવા ઇલેક્ટ્રિક વાહનોમાં આ સિસ્ટમ ફરજિયાત કરાશે

રાહદારીઓ અને ટુ-વ્હીલર સવારોને ઇલેક્ટ્રીક વાહન નજીક હોવાનો અહેસાસ ન થતા અકસ્માતની સંભાવના વધુ રહેતી હોય નિર્ણય કરાયો

ખાસ-ખબર ન્યૂઝ  રાજકોટ

કેન્દ્ર સરકારે રાહદારીઓ અને અન્ય માર્ગ વપરાશકર્તાઓ માટે ઇલેક્ટ્રિક વાહનોને વધુ સુરક્ષિત બનાવવા તરફ એક મોટું પગલું ભર્યુ છે. માર્ગ પરિવહન અને હાઇવે મંત્રાલયએ એક નોટિફિકેશન જારી કર્યું છે જેમાં એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમનો ફરજિયાત ઉપયોગ પ્રસ્તાવિત કરવામા આવ્યો છે. ડ્રાફ્ટ નોટિફિકેશનમાં પ્રસ્તાવિત નિયમ હેઠળ, 1 ઓકટોબર, 2026થી લોન્ચ કરાયેલા તમામ નવા પેસેન્જર અને માલવાહક ઇલેક્ટ્રિક વાહનોને એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમથી સજજ કરવાની જરૂર પડશે. જ્યારે પહેલાથી જ ઉત્પાદનમાં રહેલા મોડેલોએ 1 ઓક્ટોબર, 2027 સુધીમાં તેનું પાલન કરવું પડશે. એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમ ઇલેક્ટ્રિક વાહનો માટે ખાસ કરીને મહત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે પરંપરાગત એન્જિન સંચાલિત વાહનો કરતા ઘણા શાંત હોય છે. આનાથી રાહદારીઓ અને ટુ-વ્હીલર સવારો સહિતલોકોને તે નજીક હોવાનો અહેસાસ થતો નથી. સરકાર માને છે કે આ પગલું ઇલેક્ટ્રિક ગતિશીલતા અપનાવવાને પ્રોત્સાહન આપશે અને માર્ગ સલામતીમાં સુધારો કરશે. માર્ગ અને પરિવહન વિભાગની સૂચના અનુસાર, એમ અને એન શ્રેણીઓમાં ઇલેક્ટ્રિકાઇડ વાહનો 1 ઓક્ટોબર, 2026 થી નવા મોડેલો માટે એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમ સાથે અને 1 ઓક્ટોબર, 2027 થી હાલના મોડેલો માટે ઉપલબ્ધ થશે. એમ શ્રેણી પેસેન્જર વાહનોનો ઉલ્લેખ કરે છે, અને એન શ્રેણી માલવાહક વાહનોનો ઉલ્લેખ કરે છે. આનો અર્થ એ છે કે ઇલેક્ટ્રિક કાર, બસો, વાન અને ટ્રક બધા કરજિયાતપણે એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમથી સજ્જ હોવા જોઇએ. જો કે, ઇલેક્ટ્રિક ટુ-વ્હીલર, થ્રી-વ્હીલર અને ઇ-રિક્ષા હાલમાં બાકાત રાખવામાં આવ્યા છે.

આ સિસ્ટમ 20 કિમી/કલાકથી ઓછી ઝડપે વાહન ચલાવતી વખતે અવાજ ઉત્પન્ન કરે છે, જેથી રાહદારીઓ, સાયકલ સવારો અને અન્ય માર્ગ વપરાશકર્તાઓ નજીક આવી રહેલા વાહનને જાણી શકે અને સુરક્ષિત રહી શકે. 20 કિમી/કલાકથી ઓછી ઝડપે અને વાહન રિવર્સ કરતી વખતે સિસ્ટમ આપમેળે સક્રિય થાય છે. વધુ ઝડપે, નોંધપાત્ર ટાયર અને પવનના અવાજને કારણે સિસ્ટમ બંધ થઇ જાય છે.વૈશ્વિક અહેવાલો એ પણ સૂચવે છે કે ઇલેક્ટ્રિક વાહનો ધીમી ગતિએ રસ્તા પર ચાલતા રાહદારીઓ માટે વધુ જોખમ ઊભું કરી શકે છે. આનું કારણ એ છે કે ઇલેક્ટ્રિક વાહનો પરંપરાગત એન્જિનને બદલે ઇલેક્ટ્રિક મોટર્સનો ઉપયોગ કરે છે. ધીમી ગતિએ, વાહન બિલકુલ અવાજ ઉત્પન્ન કરતું નથી, જેના કારણે રાહદારીઓ અને ટુ-વ્હીલર સવારોને ખબર નથી કે ચાર પૈડાવાળું વાહન તેમની પાછળથી અથવા આસપાસથી તેમની પાસે આવી રહ્યું છે. યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ ટ્રાન્સપોર્ટેશનના એક અહેવાલ મુજબ, ઇલેક્ટ્રિક કાર પેટ્રોલ અને ડીઝલ કાર કરતાં ઊંચી ઝડપે રાહદારીઓ માટે 20 ટકા વધુ જોખમ અને ઓછી ઝડપે 50 ટકા વધુ જોખમ ઊભું કરે છે. એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમ યુએસ, જાપાન અને યુરોપમાં પહેલેથી જ ફરજિયાત છે અને હવે ભારતમાં પણ ફરજિયાત બનાવવાની તૈયારીમાં છે.

આ કારમાં પહેલાથી જ એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમ છે
ભારતમાં કેટલાક ઇલેક્ટ્રિક વાહનો પહેલાથી જ એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમ સાથે ઉપલબ્ધ છે. આમાં એમજી કોમેટ, ટાટા કર્વ ઇવી અને હુન્ડાઈ ક્રેટા જેવા મોડેલોનો સમાવેશ થાય છે. મહિન્દ્રાના તાજેતરમાં લોન્ચ થયેલા એક્સઇવી 9ઈ અને બીઈ 6 પણ આ ટેકનોલોજી સાથે આવે છે, જે રાહદારીઓ અને ટુ-વ્હીલર સવારોની સલામતી સુનિશ્ચિત કરે છે. એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમના નિયમ ઉપરાંત, સરકારે ટ્યુબલેસ ટાયરવાળા વાહનો, જેમ કે કાર, ક્વાડ્રિસાયકલ અને કેટલાક થ્રી-વ્હીલર પર સ્પેર ટાયર માટેની જરૂરિયાતને દૂર કરવાનો પણ પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. એકવાર નિયમને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં આવે પછી કાર નિર્માતાઓએ 2026થી નવા મોડેલોમાં એકોસ્ટિક વ્હીકલ એલર્ટ સિસ્ટમ લાગુ કરવી પડશે, જ્યારે પહેલાથી જ ઉત્પાદનમાં રહેલા ઇલેક્ટ્રિક વાહનોએ 2027 સુધીમાં તેનું પાલન કરવું પડશે.