કેન્દ્રીય નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણ દ્વારા બેન્કિંગ લો બિલ રજૂ, આ થશે બદલાવ
હવે બેન્ક ખાતામાં ચાર નૉમિની રાખી શકાશે, બેન્કિંગ લો બિલ રજૂ, જાણો શું થશે બદલાવ
- Advertisement -
કેન્દ્રીય નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે શુક્રવારે લોકસભામાં બેંકિંગ કાયદા બિલ 2024 રજૂ કર્યું છે. આ બિલમાં એવી જોગવાઈ કરવામાં આવી છે કે દરેક બેંક ખાતાધારક એક ખાતા માટે ચાર ‘નોમિની’ સુધી નોંધણી કરાવી શકશે. અત્યાર સુધી એક બેંક ખાતામાં માત્ર એક જ નોમિનીનો ઉલ્લેખ કરવાનો નિયમ છે. જો આ બિલ સંસદમાંથી પસાર થઈ જશે તો હવે નોમિનીની સંખ્યા ચાર થઈ શકે છે. જો કે આ એક વૈકલ્પિક જોગવાઈ હશે. પ્રસ્તાવિત બિલમાં વધુ એક મોટા ફેરફારની વાત કરવામાં આવી છે. આ હેઠળ કંપનીના નિર્દેશકોના નોંધપાત્ર હિતને ફરીથી વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવ્યું છે અને 5 લાખ રૂપિયાની વર્તમાન મર્યાદા વધારીને 2 કરોડ રૂપિયા કરવામાં આવી છે જે લગભગ છ દાયકા પહેલા નક્કી કરવામાં આવી હતી.
વિપક્ષનો વિરોધ
લોકસભામાં વિપક્ષના કેટલાક સભ્યોએ આ બિલને ગૃહમાં રજૂ કરવાનો વિરોધ કર્યો હતો. કોંગ્રેસના મનીષ તિવારીએ કહ્યું કે રાજ્યોને સહકારી મંડળીઓ અને સહકારી બેંકો સંબંધિત કાયદાઓમાં સુધારો કરવાનો અધિકાર છે. તેમણે આ સંદર્ભમાં કાયદાકીય અધિકારો અંગેની અસ્પષ્ટતા વિશે પણ વાત કરી હતી. કેન્દ્ર સહકારી સંસ્થાઓને નિયંત્રિત કરી શકે છે કે નહીં તે અંગે વિરોધાભાસ છે તેમણે કહ્યું. આરએસપીના એનકે પ્રેમચંદ્રને કહ્યું કે સરકાર એક સાથે ચાર કાયદામાં સુધારો કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે અને આ ગૃહની પરંપરાઓ વિરુદ્ધ છે. તેમણે કહ્યું કે બિલ માત્ર એકબીજા સાથે જોડાયેલા વિષયો સાથે સંબંધિત કાયદા માટે લાવવામાં આવે છે. તૃણમૂલ કોંગ્રેસના સૌગત રોયે પણ એક ખરડા દ્વારા ચાર કાયદામાં સુધારો કરવા સામે વાંધો ઉઠાવ્યો હતો.
- Advertisement -
બિલની રજૂઆતને મંજૂરી
વિપક્ષી સભ્યોના વાંધાઓને ફગાવી દેતા નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું કે આ ગૃહ દ્વારા બહુ-સહકારી બેંકો સંબંધિત કાયદામાં પહેલાથી જ સુધારો કરવામાં આવ્યો છે અને તેનાથી નાના ખાતાધારકોને રાહત મળી છે. તેમણે કહ્યું કે અમે ચાર બિલ લાવી શક્યા હોત પરંતુ સમાન કામકાજ સંબંધિત કાયદાઓ હોવાથી અમે સુધારા બિલ લાવી રહ્યા છીએ. તેમણે કહ્યું કે બેંકિંગ રેગ્યુલેશન એક્ટ અને કો-ઓપરેટિવ બેંકો વચ્ચે એક કડી છે અને કોઈપણ સુધારો આ માર્ગ દ્વારા લાવવાનો રહેશે. સીતારમણે કહ્યું કે સહકારી સંસ્થાઓને નબળી પાડવાનો કોઈ પ્રયાસ નથી, ખાસ કરીને એવી સંસ્થાઓ જે બેંકો સિવાય અન્ય કાર્યો કરે છે. બેંકિંગ પ્રવૃત્તિઓ માટે લાયસન્સ ધરાવતી બેંકો અને સહકારી મંડળીઓ માટે એક નિયમ હોવો જોઈએ અને તેથી જ અમે આ પગલું ભર્યું છે. મંત્રીના જવાબ બાદ ગૃહે ધ્વનિ મત દ્વારા બિલની રજૂઆતને મંજૂરી આપી હતી.
વિધેયક વૈધાનિક ઓડિટરોને ચૂકવવામાં આવનાર મહેનતાણું નક્કી કરવામાં બેંકોને વધુ સ્વતંત્રતાની જોગવાઈ પણ કરે છે. આ બિલ બેંકો માટે નિયમનકારી અનુપાલન માટે રિપોર્ટિંગ તારીખોને ફરીથી નિર્ધારિત કરવા માંગે છે જે બીજા અને ચોથા શુક્રવારને બદલે દર મહિનાના 15 માં તથા છેલ્લા દિવસ છે.
ગયા શુક્રવારે આ ખરડાને મંજૂરી આપવામાં આવી
કેન્દ્રીય કેબિનેટ દ્વારા ગયા શુક્રવારે આ ખરડાને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. જે અંતર્ગત રિઝર્વ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા એક્ટ 1934, બેન્કિંગ રેગ્યુલેશન એક્ટ 1949, સ્ટેટ બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા એક્ટ 1955, બેન્કિંગ કંપનીઝ એક્ટ 1970 અને બેંકિંગ કંપનીઝ એક્ટ 1970માં સુધારો કરવાની દરખાસ્ત છે. નાણાં મંત્રીએ 2023-24 માટે તેમના બજેટ ભાષણમાં આની જાહેરાત કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે બેંક ગવર્નન્સમાં સુધારો કરવા અને રોકાણકારોની સુરક્ષા વધારવા માટે બેંકિંગ રેગ્યુલેશન એક્ટ, બેંકિંગ કંપનીઝ એક્ટ અને રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા એક્ટમાં કેટલાક સુધારા પ્રસ્તાવિત છે.
