ગાય આધારિત પ્રાકૃતિક ખેતી: ખારેક માટે એક ઉત્તમ વિકલ્પ

ખાસ-ખબર ન્યૂઝ મોરબી, તા.18
ખારેકની ખેતીમાં ગાય આધારિત પ્રાકૃતિક ખેતીનું મહત્ત્વ અનેકગણું છે. ખાસ કરીને ગુજરાત, રાજસ્થાન અને પશ્ચિમ ભારતના શુષ્ક અને અર્ધ-શુષ્ક પ્રદેશોમાં ખારેકની ખેતી વ્યાપકપણે થાય છે, ત્યારે આ પદ્ધતિ ખેડૂતો અને પર્યાવરણ બંને માટે ફાયદાકારક સાબિત થાય છે.
ગાયનું છાણ એક ઉત્તમ કાર્બનિક ખાતર છે. તે જમીનની ફળદ્રુપતા અને પાણી સંગ્રહ ક્ષમતામાં વધારો કરે છે. રેતાળ અને ઓછી ફળદ્રુપ જમીનમાં પણ તે નાઇટ્રોજન, ફોસ્ફરસ અને પોટેશિયમ જેવા આવશ્યક પોષક તત્વો પૂરા પાડે છે, જે ખારેકના ઝાડના વિકાસ અને ફળની ગુણવત્તા માટે અત્યંત જરૂરી છે.
રાસાયણિક ખાતરો અને જંતુનાશકોનો વધુ પડતો ઉપયોગ જમીન અને ફળની ગુણવત્તાને લાંબા ગાળે નુકસાન પહોંચાડે છે. ગાય આધારિત પ્રાકૃતિક ખેતીમાં ગૌમૂત્ર આધારિત જંતુનાશકો જેવા કે જીવામૃત અને પંચગવ્યનો ઉપયોગ થાય છે. આ પ્રાકૃતિક ઉત્પાદનો જંતુઓ અને રોગોને નિયંત્રિત કરવામાં મદદ કરે છે, જેથી ખારેકના ઝાડ સ્વસ્થ રહે છે અને ફળોમાં રાસાયણિક અવશેષો જમા થતા નથી.

ખારેકની ખેતી મોટાભાગે શુષ્ક પ્રદેશોમાં થાય છે, જ્યાં પાણીની અછત એક મોટી સમસ્યા છે. ગાયના છાણમાંથી બનેલું કમ્પોસ્ટ જમીનમાં ભેજ જાળવી રાખવામાં મદદ કરે છે, જેનાથી પાણીનો ઓછો ઉપયોગ થાય છે. આ ઉપરાંત, ડ્રિપ ઇરિગેશન અને મલ્ચિંગ જેવી પદ્ધતિઓ પાણીનો બગાડ ઘટાડે છે અને ઝાડને નિયમિત પાણી પૂરું પાડે છે.

રાસાયણિક ખાતરો અને જંતુનાશકોનો ઉપયોગ ઘટાડવાથી જમીન, પાણી અને હવાનું પ્રદૂષણ ઓછું થાય છે. ગાયના છાણ અને ગૌમૂત્રનો ઉપયોગ જમીનમાં સૂક્ષ્મજીવોની સંખ્યા વધારે છે, જે જમીનની જૈવિક વિવિધતા જાળવવામાં મદદ કરે છે. આ બધું ખારેકની ખેતીને લાંબા ગાળે ટકાઉ બનાવે છે.
આ પદ્ધતિ ખેડૂતો માટે આર્થિક રીતે પણ લાભદાયી છે. ગાયનું છાણ અને ગૌમૂત્ર ખેતરમાં જ ઉપલબ્ધ હોવાથી રાસાયણિક ખાતરો અને જંતુનાશકો ખરીદવાનો ખર્ચ બચે છે. પ્રાકૃતિક ખેતીથી ઉત્પાદિત ખારેકની ગુણવત્તા ઊંચી હોય છે, જેને બજારમાં વધુ ભાવ મળે છે અને તેની માંગ વૈશ્વિક બજારમાં વધી રહી છે, જે ખેડૂતોની આવકમાં વધારો કરે છે. ખારેકની ખેતીમાં ગાય આધારિત પ્રાકૃતિક ખેતીનું મહત્ત્વ અનેકગણું છે. ખાસ કરીને ગુજરાત, રાજસ્થાન અને પશ્ચિમ ભારતના શુષ્ક અને અર્ધ-શુષ્ક પ્રદેશોમાં ખારેકની ખેતી વ્યાપકપણે થાય છે, ત્યારે આ પદ્ધતિ ખેડૂતો અને પર્યાવરણ બંને માટે ફાયદાકારક સાબિત થાય છે.