જો તમે કોઇ શેર ખરીદો તો તે જ દિવસે તમારા ડિમેટ ખાતામાં જોવા મળશે : સેબી ટ્રેડના તત્કાલ પતાવટ પરની એક સિસ્ટમ લાવવા માંગે છે જેને ઝ+0 પ્રણાલી કહેવાય છે
ખાસ-ખબર સંવાદદાતા
બહુ જલ્દી એવું થશે કે તમે સ્ટોક વેચો અને પૈસા તરત જ તમારા બેંક ખાતામાં ટ્રાન્સફર થઈ જશે. હાલ આ રકમ બીજા દિવસે જમા થાય છે. તેવી જ રીતે જો તમે સ્ટોક ખરીદો છો, તો તે તે જ દિવસે તમારા ડીમેટ ખાતામાં જોવા મળશે. માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબી શેરબજારમાં સોદાના ત્વરિત પતાવટ માટેની સિસ્ટમ પર કામ કરી રહી છે, જેને ઝ+0 સિસ્ટમ કહેવાય છે. ટ્રેડિંગ ડે (ઝ+1)ના એક દિવસ પછી આ પ્રક્રિયા હાલની સેટલમેન્ટ સિસ્ટમ કરતાં વધુ ઝડપી હશે. સેબીના ચેરપર્સન માધવી પુરીબુચે સોમવારે આ માહિતી આપી હતી.
- Advertisement -
સેબીના વડા માધવી પુરીબુચે જણાવ્યું હતું કે, ‘ભારત તેની તમામ સિક્યોરિટીઝ માટે ઝ+1 સેટલમેન્ટ તરફ આગળ વધનાર પ્રથમ મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે. આ પગલાથી રોકાણકારો માટે સિસ્ટમમાં આશરે રૂ. 10,000 કરોડના વધારાના ભંડોળ (માર્જિન) મુક્ત કરવામાં મદદ મળી છે.’ વિશ્ર્વના મોટાભાગના વિકસિત બજારો ઝ+2 સિસ્ટમ પર કામ કરે છે, જયારે ભારત ઝ+1 સિસ્ટમમાં અગ્રણી છે. આ વર્ષના જાન્યુઆરીના અંતમાં તેનો સંપૂર્ણ અમલ કરવામાં આવ્યો હતો. સેબીના વડાએ એમ પણ કહ્યું હતું કે ટેક્નોલોજીએ ઈંઙઘ મંજૂરીની પ્રક્રિયાને ઝડપી બનાવવામાં મદદ કરી છે, દેવું ઇશ્ર્યુ કરવું અને મ્યુચ્યુઅલ ફંડ હાઉસ દ્વારા નવી યોજનાઓ માટે મંજૂરી આપી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ‘ઉદાહરણ તરીકે, અગાઉ એક સમયે સેબી પાસે લગભગ 175 યોજનાઓની મંજૂરી બાકી હતી. હવે તે ઘટીને છ થઈ ગઈ છે અને તે છમાંથી, ચાર એક મહિના કરતાં ઓછા સમયમાં છે.
વિવિધ દરખાસ્તોની મંજૂરી માટેની આવી ઝડપી પ્રક્રિયાથી રોકાણકારોને દર વર્ષે આશરે રૂ. 3,500 કરોડનો ફાયદો થયો છે,’ વૈશ્ર્વિક રીતે સૌથી વિકસીત શેરબજારોમાં અત્યારે ટી+2 સીસ્ટમ છે. જ્યારે ટી+1 સીસ્ટમ આ વર્ષે જાન્યુઆરી મહિનાથી અપનાવીને ભારત તેમાં અગ્રેસર બની ગયું છે. બજારના ખેલાડીઓ અનુસાર ઉચ્ચ કક્ષાએ વિકસીત પેમેન્ટ મીકેનીઝમ અને શેર ટ્રાન્સફર પ્રક્રિયાથી ભારતમાં ઇન્સ્ટન્ટ સેટલમેન્ટની સુવિધા ઉપલબ્ધ થશે.
