વિશ્વના સૌથી ઝડપથી વિકસતા સેગમેન્ટ્સમાં પહેલાથી જ સ્થાન ધરાવતો ભારતનો વૈશ્વિક અવકાશ ઉદ્યોગ ૨૦૪૦ સુધીમાં ૧૦૦ બિલીયન ડોલરનો બની જશે તેમ વ્યૂહરચના અને મેનેજમેન્ટ કન્સલ્ટન્સી આર્થર ડી લિટલ દ્વારા બુધવારે બહાર પાડવામાં આવેલા એક અહેવાલમાં જણાવાયું હતું.
વર્તમાન અંદાજ મુજબ, વૈશ્વિક અવકાશ અર્થતંત્રમાં ભારતનો હિસ્સો 2 ટકા જેટલો છે અને સરકાર દાયકાના અંત સુધીમાં 9 ટકા બજાર હિસ્સાને લક્ષ્યાંકિત કરે છે. ભારતમાં ખાસ કરીને 2020 માં કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા આ ક્ષેત્રમાં ખાનગી ઉદ્યોગની ભાગીદારી વધારવા માટે જાહેર કરાયેલ સુધારા પછી નોંધપાત્ર વૃદ્ધિ જોવા મળી છે, જેમાં વિવિધ ક્ષેત્રોમાં 100 થી વધુ સ્ટાર્ટ-અપ પહેલેથી જ સક્રિય છે જેમ કે લોંચ વાહનો અથવા રોકેટ બનાવવા, અદ્યતન ઉપગ્રહો ડિઝાઇન કરવા, અવકાશ તકનીકી પર આધારિત સ્પેસ સિચ્યુએશનલ અવેરનેસ (SSA) પર કામ કરવું.
- Advertisement -
આ ક્ષેત્ર માટે રાષ્ટ્રોની વધતી ફાળવણી, ઉચ્ચ ખાનગી ભાગીદારી અને નવી સેટેલાઇટ ટેક્નોલોજી, સેવાઓ તેમજ એપ્લિકેશન્સ, અગ્રણી ઇન્વેસ્ટમેન્ટ બેંકો અને નાણાકીય સેવાઓ પ્રદાતાઓ જેમ કે મોર્ગન સ્ટેનલી, સિટી અને UBS દ્વારા અભ્યાસના ઉદભવથી ઉત્સાહિત, વૈશ્વિક અવકાશ ઉદ્યોગ બજાર તેના વર્તમાન $2086 બિલિયનથી 2040 સુધીમાં $1 ટ્રિલિયન થવાની અપેક્ષા રાખે છે. અને ભારતમાં જે વાર્ષિક વૃદ્ધિ જોવા મળી રહી છે તે જોતાં, દેશની અવકાશ અર્થવ્યવસ્થા 2040 સુધીમાં $40 બિલિયનને સ્પર્શે તેવી શક્યતા છે. દેશનું વર્તમાન અવકાશ બજાર લગભગ $8 બિલિયનનું છે, જે વૈશ્વિક સ્તરે 2 ટકાની સરખામણીએ છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષોમાં 4 ટકાના દરથી વધી રહ્યું છે.
તેમ છતાં, આર્થર ડી લિટલના અહેવાલ મુજબ, ઈન્ડિયા ઈન સ્પેસ: 2040 સુધીમાં 100 બિલિયન ઈન્ડસ્ટ્રી, એ નિર્દેશ કર્યો છે કે, દેશ હાલમાં અપેક્ષિત કરતાં ઘણો વધારે હિસ્સો હાંસલ કરી શકે છે.
“ભારત ખાનગી ખેલાડીઓ માટે ઘણી તકો સાથે ખૂબ જ આકર્ષક બજાર રજૂ કરે છે, અને [રાષ્ટ્રીય અવકાશ એજન્સી] ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થા અવકાશમાં ભારત માટે એક મહાન રાજદૂત છે,” કન્સલ્ટન્સીમાં ભારત અને દક્ષિણ એશિયાના મેનેજિંગ પાર્ટનર બાર્નિક ચિત્રન મૈત્રાએ અવલોકન કર્યું.
