ફાડૂમાં મુંબઈના કાંજુર માર્ગની એક સ્લમ સોસાયટીમાં ઉછરેલાં અભય અને મંજરીની લવસ્ટોરીની વાત છે પણ જે રીતે તે લખવામાં આવી છે, એ અપનેઆપમાં એક માઈલસ્ટોન શૈલી છે
બે ઠાંસોઠાંસ ક્રિએટીવ પર્સનાલિટી એકઠી થાય તો આપણને દિવાર, શોલે જેવી ફિલ્મો મળે અને મુન્નાભાઈ સિરિઝ તેમજ થ્રી ઈડિયટ જેવી કામિયાબ પ્રોડકટ મળે. અહીં કમાલ સલીમ-જાવેદ ઉપરાંત રાજકુમાર હિરાણી તેમજ અભિજાત જોશીનો સહિયારો હતો. હવે કલ્પના કરો કે અશ્વિની ઐય્યર તિવારી (નીલ બટે સન્નાટા-બરેલી કી બર્ફી) જેવા સંવેદનશીલ ડિરેકટર અને અભિજાત જોષીના નાના ભાઈ નાટયકાર – લેખક સૌમ્ય જોષી (10ર નોટ આઉટ, હેલ્લારો તેમજ અનેક યાદગાર ગુજરાતી નાટક)નો સંગમ થાય તો કેવો ક્રિએટીવ બ્લાસ્ટ થાય ? સોની લીવ પર થયેલાં આ ધમાકાનું નામ છે : ફાડૂ-એ લવસ્ટોરી.
ફાડૂ શબ્દનો જન્મ તો તળપદી જિંદગી જીવતાં સ્લમ એરિયામાં થયો છે પણ હવે એ આપણા બધાની જબાનની અભિવ્યક્તિ બની ગયો છે. બેસ્ટ, ઉત્તમ, કલાસિક, સુપર્બ, લાજવાબ, બેમિસાલ જેવા તમામ શબ્દોની ગરજ સારતો ફાડૂ શબ્દ વેબસિરીઝમાં સાચ્ચે જ સાર્થક થાય છે. ફાડૂમાં મુંબઈના કાંજુર માર્ગની એક સ્લમ સોસાયટીમાં ઉછરેલાં અભય અને મંજરીની લવસ્ટોરીની વાત છે પણ જે રીતે તે લખવામાં આવી છે, એ અપનેઆપમાં એક માઈલસ્ટોન શૈલી છે. સિરીઝના જ એક ડાયલોગમાં કહેવાયું છે તેમ ગાલિબ અને ફૈઝ અહેમદ ફૈઝની શાયરીથી શરૂ થતી વાત ગૂચી અને ફેરારી બ્રાન્ડ સુધીના આયામને આંબે છે. તળેટીમાં જીવવાનો સૌથી મોટો શ્રાપ એ છે કે તમે ઊંચાઈ આંબવાના અભરખા સેવવા લાગો છો. ઊંચે એટલે પહોંચવું હોય છે કે તળેટીની લાચારી, મૂફલિસી, અવ્યવસ્થા તેમજ અભાવથી તમારે છૂટકારો જોઈતો હોય છે. અભય (અવિનાશ થાપલીયાલ) ની પણ આવી જ હઠ છે.
- Advertisement -
ફાડૂ વેબસિરીઝમાં ડિરેકટર અશ્વિની ઐય્યર તિવારી કરતાં મહત્વનું કામ લેખક સૌમ્ય જોષીનું છે, સૌમ્ય જોષીનું લેખન ઉચ્ચ સ્તરનું છે અને તેમાં વ્યંગ, ફિલોસોફી, પંચ, કાવ્યાત્મક્તા ભરપુર માત્રા છે, સંવાદો ફાડુનો પ્લસ પોઈન્ટ છે અને એક લેખ માત્ર ફાડુના ડાયલોગ પર લખી શકાય તેવા પાવરફૂલ છે
કેન્સરમાં ગુમાવેલી માતા, ઓટો ચલાવતા પિતા, દારૂડિયો મોટો ભાઈ, ચોમાસાંમાં ટપક્તી છત, ખાલી ખિસ્સા અને જાજરૂની લાઈને અભયના આત્મરામને એવો છંછેડયો છે કે તેની ઈચ્છા, મહત્વાકાંક્ષ્ાા સાપની જીભ પેઠે લબકારા મારી રહી છે…
એ જ હાલાતમાં એ મંજરી સાથે લગ્ન કરે છે પણ પછી પોતાની કુનેહ, ચાલાકી, વિઝનથી એ આભ આંબવા લાગે છે પરંતુ મંજરી હવે નાખુશ છે.
સૌમ્ય જોષીએ લખેલી ફાડૂ એક એવી ડિફરન્ટ લવસ્ટોરી છે કે જેને આજ સુધી આપણે જોઈ નથી. અહીં પ્રેમનું નહીં, વૃતિ અને અભાવનું પાગલપન છે. અહીં સ્નેહ કે પ્રેમનો નહીં, પણ લકઝરી અને કમ્ફર્ટનો લગાવ છે. ફાડૂ કોલેજના યુવક-યુવતીની પ્રેમકથા નથી પણ વિચાર અને વૈભવ, કલા અને કલદારનાં ટકરાવની પ્રેમકથા છે. અભય પર પૈસાનું પ્રેત સવાર છે તો મંજરી (સૈયમી ખેર) ને પ્રેમી-પતિ ગુમાવ્યાનો રંજ છે. સાતેક કલાકની અવધિ ધરાવતી ફાડૂ વેબસિરીઝમાં આમ જૂઓ તો બધું ફિલ્મી છે પણ તેની પ્રસ્તુતિ એકદમ વાસ્તવિક છે. ફાડૂ માં છે એવા પિતા-પુત્રી કે બીજા ટર્ન કે ટવિસ્ટ ફિકશન જેવા છે પણ એ જોવાની મજા આવે છે અને એ નેકસ્ટ લેવલ પર તમને થ્રો કરે છે.
પર્સનલી માનું છું કે ફાડૂ વેબસિરીઝમાં ડિરેકટર અશ્વિની ઐય્યર તિવારી કરતાં મહત્વનું કામ લેખક સૌમ્ય જોષીનું છે. સૌમ્ય જોષીનું લેખન ઉચ્ચ સ્તરનું છે અને તેમાં વ્યંગ, ફિલોસોફી, પંચ, કાવ્યાત્મક્તા ભરપુર માત્રા છે. સંવાદો ફાડુનો પ્લસ પોઈન્ટ છે અને એક લેખ માત્ર ફાડુના ડાયલોગ પર લખી શકાય તેવા પાવરફૂલ છે. અહીં માત્ર એક સેમ્પલ જોઈએ. પિયક્કડ મોટા ભાઈ સાથે નાનો ભાઈ દારૂ પીવા માટે ઝુંપડપટૃીના પુલની પાળી પર બેઠો છે ત્યારે ઓટો રિક્ષ્ાા લઈને પિતાને આવતાં એ જૂએ છે. પિતા દારૂડીયા મોટા પુત્રને શોધવા નીકળ્યો છે, એ જોઈને મોટો ભાઈ બોલે છે : બેટા ક્તિના હી બડા નાલાયક ક્યોં ન હો ? બાપ ઉસસે ભી જ્યાદા કમિના હોતા હૈ
બાપની કાળજીને કમિનાપન ગણાવતી આ જબાન ફાડુ વેબસિરિઝને એકસ્ટ્રા ઓર્ડિનરી બનાવે છે.
- Advertisement -
અલોન: યાદેં પછીનું યાદગાર
બે કલાક અને બે મિનિટની મલયાલમ અલોન ફિલ્મમાં સ્ક્રીન પર માત્ર સુપરસ્ટાર મોહનલાલ જ તમને જોવા મળે છે
હિન્દી સિનેમાના પરદે 1964માં આવેલી એક ફિલ્મ ર0ર3માં પણ વન એન્ડ ઓન્લી તરીકે નોંધાયેલી છે. એ ફિલ્મનું નામ : યાદેં. આ જ નામથી સુભાષ ઘઈએ પછીથી જેકી શ્રોફને લઈને ફિલ્મ બનાવેલી પરંતુ સુનીલ દત્તાની યાદેં એટલે અનોખી રહી કે એક કલાક, ત્રેપન મિનિટની આ ફિલ્મમાં એકમાત્ર કલાકાર સુનીલ દત્ત હતા. અખ્તર અલ ઈમાને લખેલી યાદેં ફિલ્મ ખરેખર તો સોલોલોકી હતી. પરદા પર માત્ર અને માત્ર સુનીલ દત્ત જ દેખાતા હતા. હા, ઘરે પહોંચ્યા પછી સુનીલ દત્તને ખબર પડે છે કે પત્ની (નરગીસ) અને પુત્ર (સંજય દત્ત) ઘરમાંથી ગાયબ છે. બેશક, બન્નેના અવાજ ફિલ્મમાં વપરાયા છે પણ સ્ક્રીન પર માત્ર સુનીલ દત્ત જ આપણને જોવા મળે.
યાદેં બહુ ચાલી નહોતી પણ હિન્દી સિનેમાના સો વરસમાં એ એક માઈલસ્ટોન તરીકે નોંધાઈ ગઈ છે પણ એ પછી આવો સિનેમેટિક પ્રયોગ (થવો જોઈતો હતો પણ) થયો નહોતો.
ર0ર3માં મલયાલમ ભાષામાં એ પ્રયોગ થયો, સુપરસ્ટાર મોહનલાલ સાથે. અલોન નામે. બે કલાક અને બે મિનિટની અલોન ફિલ્મમાં સ્ક્રીન પર માત્ર મોહનલાલ જ તમને જોવા મળે છે. દિગ્દર્શક શાજી કૈલાસ અને રાઈટર રાજેશ જયરામે આ પ્રયોગાત્મક ફિલ્મમાં કોવિડ પેન્ડેમિકનો સમયકાલ વાપર્યો છે. લોકડાઉનના દિવસે જ ભાડાંના ફલેટમાં રહેવા આવેલા કાલીદાસ (મોહનલાલ) ને ખબર પડે છે કે આ જ ફલેટમાં અગાઉ ભાડેથી રહેતા માતા-પુત્રીએ આત્મહત્યા ભલે કરી હોય, પણ એમાં કશુંક અણધાર્યું જરૂર બન્યું છે.
ફલેટમાં લોકડાઉન દરમિયાન એકલા રહેતાં-રહેતાં જ એ મોબાઈલ ફોનની મદદથી સચ્ચાઈ સુધી પહોંચે છે. કાલીદાસ ફોનથી જેની સાથે વાત કરે છે એ પાત્રોના અવાજ (પૃથ્વીરાજ સુકુમાર, ર્મજુ વોરિયર, મલ્લિકા સુકુમારન જેવા સ્ટાર) આપણને સાંભળવા મળે છે પણ યાદેં ની જેમ અહીં સ્ક્રીન પર માત્ર મોહનલાલ જ જોવા મળે છે.