કતારમાં મૃત્યુદંડની સજા પામેલા 8 ભારતીયોને મળી રાહત, જાણો ભારતની કૂટનીતિક જીતની

2 ઑક્ટોબરે, વડા પ્રધાન મોદી અને કતારના અમીર દુબઈમાં મળ્યા હતા. બીજા દિવસે, 3 ડિસેમ્બરે, કતારએ ભારતીય રાજદૂતને 8 જેલમાં બંધ ભારતીયોને મળવાની મંજૂરી આપી હતી અને 26 દિવસ પછી તમામ 8 ભારતીયોની મૃત્યુદંડની સજામાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યો હતો.

કતારમાં મુશ્કેલીમાં ફસાયેલા 8 ભારતીયો અંગે ગુરુવારે રાહતના સમાચાર આવ્યા છે. કતારે આ તમામ 8 ભારતીયોની મૃત્યુદંડની સજા ઘટાડી દીધી છે, જે બાદ તેમના સુરક્ષિત ભારત પરત આવવાની આશા વધી ગઈ છે. નુપુર શર્મા જેવા મામલાઓને લઈને વિરોધ અને પછી ભૂતપૂર્વ મરીનને મૃત્યુદંડની સજા, આ બે કિસ્સાઓ પછી કતાર-ભારત સંબંધોમાં તણાવનું જોખમ વધી ગયું હતું, પરંતુ હવે જે રીતે ભૂતપૂર્વ મરીનની ફાંસીની સજા ઓછી કરવામાં આવી છે, તે છે. તેને ભારત માટે રાજદ્વારી સિદ્ધિ તરીકે જોવામાં આવે છે. આ રાજદ્વારી સિદ્ધિની અંદરની વાર્તા પર એક નજર કરીએ.

જ્યારે PM મોદીએ પ્રથમ વખત કતારની મુલાકાત લીધી હતી

પહેલા આપણે થોડા પાછળ જઈએ. તારીખ, 4 જૂન, 2016 એ વડાપ્રધાન મોદીની કતારની પ્રથમ મુલાકાત હતી. જ્યાં એનઆરઆઈમાં કતારના અમીર વિશે તેમણે શું કહ્યું તે આજે દરેકને જાણવું જોઈએ. ત્યારે પીએમ મોદીએ કહ્યું હતું કે, અહીંના શાસકો પણ ભારતીય સમુદાયને ખૂબ પ્રેમ કરે છે. તેના પર ઘણો વિશ્વાસ છે. હું માનું છું કે જ્યારે પણ આપણે તેમની સામે કંઈક મૂકીએ છીએ, ત્યારે તેઓ તેનો ઉકેલ શોધી કાઢે છે. મેં અત્યાર સુધી જે પણ કહ્યું છે તેના સકારાત્મક પરિણામો મળ્યા છે.

હાલમાં PM મોદીએ કતારના અમીર સાથે મુલાકાત કરી હતી

2016માં વડાપ્રધાન મોદીએ કતારના અમીર વિશે કહ્યું હતું કે તેઓ ઉકેલ શોધે છે. તો શું 8 ભારતીયોને ફાંસી આપવાના મામલામાં કતારના અમીરે આવું જ કર્યું? કતારે 8 ભારતીયોની ફાંસીની સજામાં ફેરફાર કર્યો છે. 2 ડિસેમ્બર 2023 ના રોજ, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને કતારના અમીર શેખ તમીમ બિન હમદ અલ થાની દુબઈમાં મળ્યા હતા. બંને નેતાઓ જે રીતે સ્મિત સાથે, હાથ પકડીને મળ્યા હતા, તે જોઈને એવું લાગી રહ્યું હતું કે શું કતારની જેલમાં બંધ 8 ભારતીયોના પરિવારજનોને ટૂંક સમયમાં આવી રીતે હસવાની તક મળશે કે કેમ, શું વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને કતારના શેખ વચ્ચેની કેમેસ્ટ્રી રમાશે? 8 ભારતીયોને ફાંસીની સજામાંથી રાહત અપાવવામાં મોટી ભૂમિકા?

આ બેઠક COP28 સમિટમાં થઈ હતી ?

શું વડાપ્રધાન મોદીએ 8 ભારતીયોને લગતી સમસ્યા કતારના શાસક સમક્ષ રજૂ કરી હતી અને તે પછી જ કતારનો સૂર નરમ પડ્યો હતો? કારણ કે કતાર અને ભારત બંનેએ આ બેઠકમાં જેલમાં બંધ 8 ભારતીયો વિશે કશું કહ્યું નથી. દુબઈમાં COP28 સમિટમાં કતારના શાસક શેખ તમીમ બિન હમદાદ અલ થાનીને મળ્યા બાદ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ટ્વિટ કર્યું હતું. અમે દ્વિપક્ષીય ભાગીદારીની સંભાવનાઓ અને કતારમાં ભારતીય સમુદાયની સુખાકારી પર સારી વાતચીત કરી હતી.

શું ભારતીયોનું વાપસી શક્ય છે?

કતારમાં જેલમાં બંધ તમામ ભારતીયો કદાચ મોતની ચુંગાલમાંથી મુક્ત થયા હશે. પરંતુ શું તેમની વાપસી શક્ય છે? આ પ્રશ્નનો જવાબ હકારાત્મક છે. 2 ડિસેમ્બર 2014 ના રોજ, વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની કેબિનેટે ભારત અને કતાર વચ્ચે સજા પામેલા વ્યક્તિઓના ટ્રાન્સફરની સંધિને મંજૂરી આપી હતી. જે બાદ બંને દેશો વચ્ચે માર્ચ 2015માં સંધિ પર હસ્તાક્ષર થયા હતા. આ સંધિ પછી, કતારમાં સજા પામેલા ભારતીય કેદીઓ તેમની બાકીની સજા ભારતમાં પૂરી કરી શકે છે અને જો કતારનો નાગરિક ભારતમાં સજા ભોગવી રહ્યો હોય, તો તે તેના દેશમાં તે સજાની મુદત પૂરી કરી શકે છે. ભલે કતારે મધરાતે 8 ભારતીયોને પકડીને જેલમાં ધકેલી દીધા. પરંતુ આ પછી બંને વચ્ચે જે રીતે રાજદ્વારી વાતચીત ચાલુ રહી તે કતારથી 8 ભારતીયોના પરત ફરવાની આશાને મજબૂત કરે છે.